Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej została uchwalona głosami posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Polskiego Stronnictwa Ludowego, Unii Wolności i Unii Pracy. Wprawdzie to już 22 lata, ale jej konsekwencje możemy zacząć odczuwać, już niedługo, w sposób bardziej bolesny niż dotychczas. Zdaję sobie sprawę z tego, że analiza poszczególnych artykułów czy ustępów tej ustawy, to nie jest zbyt ciekawa lektura, ale wczytanie się w niektóre jej fragmenty pozwala na zrozumienie, przynajmniej części, polskiej rzeczywistości z jej aferami, bezradnością sądów i milczeniem mediów.

Art. 1. Przedmiot regulacji, relacja między ustawą wyznaniową a innymi przepisami prawa, struktura ustawy i kwalifikowany tryb jej zmiany.

1. Ustawa określa stosunki między Państwem a gminami wyznaniowymi żydowskimi w Rzeczypospolitej Polskiej, zwanymi dalej “gminami żydowskimi”, oraz ich sytuację prawną i majątkową.
2. W sprawach odnoszących się do gmin żydowskich, nieuregulowanych w ustawie, stosuje się powszechnie obowiązujące przepisy prawa.
3. Wszelkie zmiany ustawy wymagają uprzedniej opinii zarządu Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich. – W praktyce oznacza to, że bez zgody rządu żydowskiego, bo tym jest Związek Gmin, ustawy zmienić nie można. Mamy więc państwo w państwie.

Art. 2. Członkostwo w gminach żydowskich, przynależność gmin do Związku Gmin.

1. Gminy żydowskie zrzeszają pełnoletnie osoby wyznania mojżeszowego, posiadające obywatelstwo polskie, zamieszkałe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Gminy żydowskie tworzą Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej, zwany dalej “Związkiem Gmin”. – Mamy tu do czynienia z dwustopniową administracją: gminy na poziomie lokalnym (wojewódzkim) i centralny rząd – Związek Gmin.

Art. 3. Autonomia gmin żydowskich w sprawach własnych.

1. Gminy żydowskie swobodnie wykonują zasady wyznania mojżeszowego oraz zarządzają swoimi sprawami. – To pojęcie – „swoimi sprawami” – jest bardzo ogólnikowe i nie zostało doprecyzowane w dalszej części tej ustawy. Wszystko można podciągnąć pod te „swoje sprawy” np. sprzedaż majątku odzyskanego od Skarbu Państwa.

2. Gminy żydowskie rządzą się w swoich sprawach własnym prawem wewnętrznym, określającym w szczególności organizację gmin żydowskich, uchwalanym przez walne zebranie Związku Gmin w porozumieniu z Radą Religijną Związku Gmin. – Skoro Związek Gmin tworzy własne prawo, to jest lokalnym Knesetem, a Rada Religijna – rządem.

Art. 4. Gminy żydowskie oraz Związek Gmin są niezależne organizacyjnie od jakiejkolwiek zagranicznej władzy religijnej oraz świeckiej. – Organizacyjnie to może i są, ale przecież nie tylko taka zależność bądź niezależność występuje.

Art. 5. Osobowość prawna rodzajowo i imiennie wskazanych jednostek organizacyjnych, ich organy i reprezentacja prawna.

1. Osobowość prawną posiadają gminy żydowskie i Związek Gmin.

2. Organami osób prawnych, o których mowa w ust. 1, są: dla gminy żydowskiej – zarząd gminy, dla Związku Gmin – zarząd Związku Gmin.

Art. 6. Inne jednostki organizacyjne mogą, na wniosek zarządu Związku Gmin, uzyskać osobowość prawną w drodze rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. (Obecnie jest to minister właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych) – Skomentowanie tego artykułu wymaga przejścia do artykułu 8.

Art. 8. Odpowiedzialność za zobowiązania wyznaniowych osób prawnych.

Osoby prawne, o których mowa w art. 5 ust. 1, nie odpowiadają za zobowiązania innych osób prawnych. – Czyli, jeśli zarząd Związku Gmin zechce nadać osobowość prawną jakiejś jednostce organizacyjnej, to wnioskuje do właściwego ministra do spraw wyznań religijnych i ten taką osobowość nadaje. Gdy jednak taka jednostka organizacyjna coś nabroi, to ani gminy, ani Związek Gmin za to nie odpowiadają. Taką „jednostką organizacyjną” może być jakaś firma czy fundacja, która dokona jakichś nielegalnych operacji finansowych, handlowych i gospodarczych. I winnych nie będzie, i nikt nie będzie odpowiadał za tego typu działania. Bardzo możliwe, że część afer, jakie miały i mają miejsce w naszym kraju, ma właśnie takie podłoże.

Art. 7. Tryb tworzenia, przekształcania i znoszenia gmin żydowskich oraz nabywania przez nie osobowości prawnej.

1. Tworzenie nowych gmin żydowskich oraz znoszenie lub przekształcanie już istniejących następuje w trybie przewidzianym w prawie wewnętrznym.
2. O faktach, o których mowa w ust. 1, zarząd Związku Gmin powiadamia niezwłocznie wojewodę właściwego ze względu na siedzibę gminy żydowskiej.
3. Nowo utworzone gminy żydowskie nabywają osobowość prawną z chwilą pisemnego powiadomienia właściwego wojewody. Odpis powiadomienia, z umieszczonym na nim potwierdzeniem odbioru, jest dowodem uzyskania osobowości prawnej.
4. Powiadomienie powinno zawierać informację o siedzibie gminy żydowskiej, jej zasięgu terytorialnym oraz wskazanie osób wchodzących w skład zarządu gminy.
5. Odpowiednio powiadamia się również:
1) Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji – w przypadku powołania lub odwołania osoby wchodzącej w skład zarządu Związku Gmin;
2) właściwego wojewodę – w przypadku powołania lub odwołania osoby wchodzącej w skład zarządu gminy.

Gminy żydowskie mogą się tworzyć, likwidować czy przekształcać, a wojewoda może się tylko temu przyglądać i przyjmować do wiadomości. W przypadku powołania lub odwołania osoby wchodzącej w skład zarządu gminy, powiadamiany jest wojewoda, a gdy dotyczy to Związku Gmin, to obecnie minister właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych.

Art. 21. Współdziałanie organów władzy publicznej i wyznaniowych osób prawnych w zakresie ochrony i promocji dóbr kultury.

Instytucje państwowe, samorządowe i wyznaniowe współdziałają w ochronie, konserwacji, udostępnianiu i upowszechnianiu zabytków architektury i sztuki oraz ich dokumentacji, muzeów i archiwów będących własnością gmin żydowskich, a także dzieł kultury i sztuki o motywach religijnych, na zasadach określonych w odrębnych przepisach. – Na czym to współdziałanie ma polegać? Dziś już wiemy, co oni rozumieją pod pojęciem „współdziałania” – finansowanie.

Art. 22. Prawa majątkowe gmin żydowskich, Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.

1. Wyznaniowym żydowskim osobom prawnym, o których mowa w art. 5, przysługuje prawo nabywania, posiadania i zbywania mienia ruchomego i nieruchomego, nabywania i zbywania innych praw oraz swobodnego zarządzania swoim majątkiem.
2. Gminy żydowskie i Związek Gmin prawa, o których mowa w ust. 1, mogą realizować samodzielnie, a także przez utworzoną w tym celu fundację z udziałem innych krajowych osób prawnych i fizycznych oraz zagranicznych organizacji Żydów pochodzących z Polski i Światowej Żydowskiej Organizacji Restytucji (World Jewish Restitution Organisation). – Czyli, mówiąc wprost, handel.

Art. 36. Przepis derogacyjny.

Traci moc rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 października 1927 r. o uporządkowaniu stanu prawnego w organizacji gmin wyznaniowych żydowskich na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej z wyjątkiem województwa śląskiego (Dz. U. z 1928 r. Nr 52, poz. 500 i z 1945 r. Nr 48, poz. 271) oraz wszelkie inne przepisy dotyczące spraw unormowanych w ustawie. – Dlaczego województwo śląskie zostało wyłączone? Czyżby dlatego, że ma ono uzyskać autonomię?

Tworzeniem prawa, czyli uchwalaniem uchwał, zajmuje się Sejm. Uchwały są to przepisy ogólne, które wymagają uściślenia, a przede wszystkim instrukcji, jak mają być wprowadzane w życie. Do tego służą rozporządzenia, czyli przepisy wykonawcze i tym zajmuje się Rada Ministrów. W przypadku tej ustawy nie ma żadnej informacji o przepisach wykonawczych. Wiemy jedynie to, że gminy żydowskie rządzą się w swoich sprawach własnym prawem wewnętrznym. Nie wiemy jakie to sprawy i jakie to prawo. Prawo to uchwalane jest przez walne zgromadzenie Związku Gmin. Mamy więc do czynienia z dziwną sytuacją, w której rzeczona ustawa została zatwierdzona przez Sejm, a przepisy wykonawcze nie zostały opracowane przez Radę Ministrów, tylko prawdopodobnie przez walne zgromadzenie Związku Gmin. Piszę „prawdopodobnie”, bo tu już tylko pozostają domysły. Ta ustawa to klasyczne, w moim odczuciu, prawo talmudyczne, którego interpretacja zawsze będzie nasuwała wątpliwości i gubiła się w domysłach.

Ktoś może zapytać: A co nas to wszystko obchodzi? W zasadzie można by odpowiedzieć, że nic. Jest jednak „drobny” szczegół, który każe nam interesować się tą ustawą i tym jak jest ona realizowana. Tym szczegółem jest fakt, że to na jej podstawie następowało i następuje przekazywanie majątku byłych gmin żydowskich obecnym gminom. Jest to transfer pieniędzy od polskiego podatnika do żydowskich beneficjentów reprezentujących gminy żydowskie. Tym bardziej powinniśmy się nią interesować, że nie chodzi tylko o zwrot mienia, ale również o bieżące finansowanie, o którym mowa w art. 21. Prawdopodobnie na podstawie tego artykułu finansuje się renowację cmentarzy żydowskich i innych zabytków, ochronę muzeów i archiwów, będących własnością gmin żydowskich, a możliwe , że i budowa Muzeum Polin również była finansowana na jego podstawie.

Zrozumienie żydowskiej mentalności nie jest łatwe, bo opiera się ona na zupełnie innym systemie wartości niż nasz, innym systemie etycznym, jeśli w ogóle istnieje u nich coś takiego jak etyka w naszym rozumieniu. Wydaje mi się, że klarownie ujął ten problem Henryk Rolicki w przedmowie do swojej książki „Zmierzch Izraela”.

»Informowanie Aryjczyków o żydach, o ich przeszłości i teraźniejszości stało się niemal wyłącznym przywilejem samych żydów. Pouczając o sobie otoczenie, wśród którego żyją, nie mogą i nie starają się unikać jednostronności, tendencyjności, a częstokroć nie gardzą świadomym fałszem. Już powierzchowna obserwacja wskazuje, a głębsze studium potwierdza, że wymagania ich pod adresem rzetelności i prawdziwości podawanych faktów, ich oświetlenia, wyprowadzanych z nich wniosków są rażąco różne od tych wymogów, jakie my zwykliśmy stawiać prawdzie naukowej. Już Majmon Majmonides, filozof żydowski, zwany przez żydów „drugim Mojżeszem”, dopuszczał istnienie w dziełach naukowych „sprzeczności pozornej”. Ma ona miejsce wtedy, gdy autor z całą świadomością zawarł w swym dziele sprzeczności, czyli pomieścił w nim sądy prawdziwe i fałszywe, wyłączające się wzajemnie, a to z tego powodu, że istotnej prawdy nie chciał lub nie mógł wyjawić. Mamy tu więc do czynienia z uprawnioną metodą fałszowania prawdy i mistyfikacji. W tej metodzie celowali przed Majmonidesem żydzi aleksandryjscy, a i przed nimi metoda ta nie była obca pisarzom żydowskim.

W ten sposób dzieje żydostwa, pisane przez żydów na użytek Aryjczyków, a także na użytek własnego ludu, przedstawiają obraz w istocie swej fałszywy; nawet prawdziwe fakty otoczone są mglą szczegółów nieprawdziwych i oświetlone celowo. „Pozorne sprzeczności” utrudniają zrozumienie i wykrycie prawdy.

Styl książek, w których żydzi piszą o sobie, czy dla siebie, wymaga specjalnej lektury. Trzeba zgłębić jego właściwości, bo pierwsze wrażenie, jakie odnosi czytelnik, jest z reguły fałszywe. Mamy tu bowiem do czynienia z tzw. stylem rabinicznym, którego celem jest zakryć prawdę dla niewtajemniczonych w ten sposób, by te same zdania znaczyły dla jednych jedno, dla innych drugie. W tych warunkach czytanie staje się się chwilami odcyfrowywaniem rebusów.

Dwa czynniki ułatwiają żydom ukrywanie prawdy pod zasłoną tajemniczości: rola ustnej tradycji w ich nauce i właściwości języka hebrajskiego.

Tekst spisanych ksiąg żydowskich nie jest nigdy niezmienny. Spisanie – to tylko środek pomocniczy dla ułatwienia w posługiwaniu się tradycją. Toteż teksty ksiąg, zawierających dziejową mądrość narodu izraelskiego, ulegają w ciągu wieków ustawicznym zmianom. Każdy mędrzec, uczony w Zakonie, komentuje je w myśl potrzeby teraźniejszości, coś dopisuje, coś opuszcza, coś zmienia. Nie uchodzi to bynajmniej za fałszowanie; jest to raczej twórcza rola pretora wobec prawa rzymskiego, a więc uprawniona interpretacja, uzupełnianie i poprawianie tekstu i przepisów.

Język hebrajski daje wdzięczne pole do wieloznacznego wyrażania myśli. Podobnie jak inne języki wschodnie, lubuje się w obrazach alegorycznych, zastępujących ścisłe rozumowanie, a nadto właściwa pisownia jego pozbawiona jest samogłosek. Jakże łatwo więc jedno zdanie może być czytane w wieloraki sposób! Przypuśćmy na chwilę, że język polski nie posługuje się samogłoskami. Napiszmy sobie w takiej pisowni zdanie następujące: „dm zbj”. Można by je przeczytać: „Odma zabija” albo „Dom zbója”, ale także „Dym zabija”, albo nawet „Adam zabija”. Jest to więc pismo, które dla piszących stylem rabinicznym, pełnym „pozornych sprzeczności”, jest znakomitym tajnym szyfrem.

Nie sposób się dziwić, że tak spisaną wiedzę można przez wieki z powodzeniem ukrywać przed okiem niepożądanych ciekawskich i zachować jedynie dla wtajemniczonych. Wtajemniczenie staje się pracą, zajmującą całe życie. Stąd ważność i znaczenie szkół rabinicznych w życiu żydostwa.

Aryjski badacz nie dostąpi wtajemniczenia. Ci, których wtajemniczono dobrowolnie, jak np. Pico della Mirandola w czasach Odrodzenia, dowiedzieli się tylko tego, co zechcieli im dać ich przewodnicy.

Badający żydostwo musi sięgnąć po inną broń. Musi uzbroić się w logikę, której narzędzia dali nam już ojcowie naszej cywilizacji, starożytni Grecy i Rzymianie. Zestawiając fakty, musi szukać rozumem ich ukrytego wewnętrznego sensu. Musi trzymać na wodzy wyobraźnię i temperament, by nie poniosły go na manowce. Musi wreszcie mieć tę odwagę, która sprawia, że raczej przyzna się do niewiedzy, niż pozwoli sobie wyrazić stanowcze zdanie w przedmiocie, którego nie poznał.

Nie wolno mu się zarazić od pisarzy żydowskich kultem dla „pozornej sprzeczności”, ani zachwytem dla „stylu rabinicznego”. Czytelnik aryjski pragnie przede wszystkim prawdy i to pragnienie jest ostoją naszej cywilizacji. (…) Jedynym kluczem do zrozumienia żydostwa jest znajomość jego historii. Religia żydowska, to religia historyczna i polityczna.«