Tag: powstanie styczniowe

Powstanie styczniowe

Wiesław Liźniewicz7 Comments

22 stycznia minęła kolejna rocznica wybuchu powstania styczniowego. Z tej okazji na kanale „Myśl Polska” pojawił się program poświęcony temu powstaniu. Komentujący Jan Engelgard, Przemysław Piasta i Adam Śmiech skupili się na trzech tematach:

  • miejsce powstania styczniowego w polityce historycznej III RP
  • główne postacie: Romuald Traugutt i Aleksander Wielopolski
  • powstanie styczniowe w literaturze polskiej

Najciekawszym tematem było miejsce powstania styczniowego w polityce historycznej III RP. Poniższe cytaty nie są dosłowne i są skrótami ich komentarzy. Jan Engelgard powiedział:

Jakie miejsce zajmuje powstanie styczniowe w tzw. polityce historycznej III RP? Bo ja stawiam taką tezę, że obok powstania warszawskiego, powstanie styczniowe jest kluczowym elementem tej polityki historycznej. No bo powstanie warszawskie, wiemy oczywiście z jakich powodów. Ale z jakich powodów powstanie styczniowe jest tak forowane w takiej narracji medialnej? Dlaczego powstanie styczniowe jest uznane przez władze III RP za tak ważne jako pewna forma edukacji patriotycznej?

Przemysław Piasta: Powstanie styczniowe, obok powstania warszawskiego, stało się filarem polskiej edukacji historycznej, uprawianej przez ten poprzedni już rząd. Dlaczego powstanie styczniowe? Dlatego, że w Polsce mamy uporczywy kult straceńczych powstań, uporczywy kult klęsk. I nie jest to nic nowego. Powstały dwie szkoły historyczne. Jedna z nich zaczęła powstanie krytykować, jako powstanie, które wybuchło bez sensu: nie było przygotowane i nie miało politycznych celów. Druga szkoła to taka, która racjonalizowała wybuch powstania, która wskazywała na to, że to powstanie było słuszne, że wprawdzie było klęską, ale ukonstytuowało naszą świadomość narodową. Gdyby nie poświęcenie powstańców, to nie byłoby wolnej Polski. Zupełnie irracjonalny argument, ale argument powtarzany tak często, że po prostu część ludzi wierzy w niego, już z samego faktu osłuchania się. Poza tym niemiło przyznawać się do klęsk, lepiej je racjonalizować, lepiej ubierać je w szaty zwycięstwa i udawać, ze te klęski miały inny wymiar, niż właśnie tylko i wyłącznie wymiar tragiczny.

J. E. W połowie XIX wieku szkoła racjonalizująca była w defensywie. Ona się odrodziła dopiero na początku XX wieku. Natomiast dominowała druzgocąca krytyka. I tak się narodziła szkoła krakowska, która ma olbrzymi dorobek w dziedzinie dyskredytowania powstań. Powstanie to było podstawą do sformułowania programów politycznych. Piłsudczycy uznali się za spadkobierców tej tradycji, właśnie powstania styczniowego, a endecja odwrotnie – właśnie uznała, że należy zakwestionować tę tradycję powstańczo-romantyczną i stworzyć coś innego. Czy kolega Śmiech zgadza się z tym, że obok powstania warszawskiego, to właśnie powstanie styczniowe jest dla dzisiejszych kreatorów polityki historycznej bardzo ważne i kluczowe.

A. Ś. Oczywiście, że tak. Wynika to z bardzo ważnego faktu, który należy podkreślić. Dwie rzeczy chciałbym podkreślić. Pierwsza to jest kwestia rosyjska. Powstanie warszawskie miało wyłącznie ostrze antyrosyjskie. Ta kwestia walki z Niemcami, to jakieś tło. Natomiast podkreśla się, że to było przeciwko Stalinowi. No i powstanie styczniowe jest w tym aspekcie bardzo istotne również, mianowicie walki z Rosją. Walka z Rosją jako świadectwo polskości, świadectwo patriotyzmu, spełnienia obowiązku wobec ojczyzny i narodu. Kwestia rosyjska jest bardzo istotna. Znakomicie ją podsumował Jędrzej Giertych w książce „Kulisy powstania styczniowego”. I ja tu zacytuję, bo to jest podstawowa sprawa: Zadaniem Polaków jest zwalczać Rosję. Sprawa polska jest funkcją sprawy rosyjskiej. Polityka polska o tyle ma sens i rację, o ile szkodzi Rosji, o ile podważa jej potęgę i kładzie tamę jej ekspansji. Gdyby Rosji nie było, Polska właściwie nie miałaby racji istnienia, bo najświętszą sprawą w oczach uczestników tańca chochoła tylko walka narodu naszego z Rosją. I to przede wszystkim walka metodą powstańczą.

To jest jeden aspekt, a drugi aspekt – który chcę podkreślić, to w istocie panowanie nad umysłami polskimi i konsekwencje tego panowania w postaci wywoływania powstań i tragedii, które dotyczą całego narodu – to swego rodzaju pajdokracja. Oczywiście to są rządy dzieci. Tutaj nie mówimy o dzieciach w sensie dosłownym, o nieletnich, aczkolwiek pewne elementy tego występują, w tragiczny sposób, w powstaniu warszawskim. Słynny pomnik Małego Powstańca itd. Natomiast pajdokracja dlatego, że główne skrzypce w powstaniu grali ludzie młodzi w okolicy 20-tego roku życia. I tutaj tę pierwszą refleksję chcę zakończyć zwróceniem uwagi na to przez Dmowskiego. Napisał tak: Wybuchały powstania wbrew woli ogromnej większości społeczeństwa, narzucane nam przez garść przeważnie młodzieży. Przynosiły korzyść naszym kosztem interesom nie naszym. Wyrobiły one nam w świecie reputację narodu, dla którego nic zrobić nie można, bo on sam dla siebie zrobić nic nie umie. Rejestrowano nas jako bezmózgą hołotę polityczną, którą w razie potrzeby można wyzyskać, nie tylko dla obcych, ale nawet dla wrogich Polsce interesów.

I to jest druga sprawa, którą chcę podkreślić, ponieważ czoło tej młodzieży na szczycie wszelkiego rodzaju spisków – wprowadzane przez ludzi myślących kategoriami ludzi bardzo młodych, niedoświadczonych, nie posiadających doświadczenia życiowego – doprowadziło do tego, że tak nas postrzegano i w ten sposób Polska jest traktowana do dzisiaj. Jeżeli dzisiaj rozmawiamy o teraźniejszości, to te wszystkie podpuszczenia, jakie mają miejsce w związku z wojną na Ukrainie, to jest dokładnie takie traktowanie nas, jako bezmózgiej hołoty.

Przemysław Piasta nie zgodził się z tym, że metodyka wywołania powstania styczniowego i warszawskiego była podobna. Stwierdził, że dostrzega tu różnicę, ponieważ powstanie styczniowe, to typowe powstanie pajdokratyczne, kiedy młodzi, raczkujący jeszcze w polityce liderzy, próbują narzucić, skutecznie niestety, swój niewydarzony pomysł całemu społeczeństwu i dokonują tego metodą faktów dokonanych. Natomiast powstanie warszawskie to świadoma decyzja wysokich oficerów. Decyzja podyktowana albo ich wybujałym egoizmem i złym oglądem rzeczywistości, albo zwykłą zdradą. To niestety nie zostało rozstrzygnięte, ponieważ na tymi ludźmi nie odbył się uczciwy sąd, ale tu metodyka jest inna. Powstanie warszawskie zostało z całą premedytacją wykonane, a powstanie styczniowe zostało poniekąd narzucone narodowi wbrew jego woli. Ja przypuszczam, że na początku zanosiło się na krótką ruchawkę, która miała szybko zostać zniesiona. Margrabia Wielopolski miał powiedzieć: wrzód pękł.

W posumowaniu Jan Engelgard mówi: Kto wygrał w tym powstaniu? Jest jeden człowiek, który wygrał – Otto von Bismarck i Prusy. To były zwycięstwa powstania. Natomiast, czy w perspektywie, gdy nam się wmawia, że Polski by nie było, gdyby nie powstanie. Otóż Polska powstała mimo powstania. Tak potem twierdził Dmowski i inni zwolennicy tej teorii, że jeszcze kilka takich powstań i w ogóle może by Polski nie było.

x

W kwestii powstania styczniowego w literaturze polskiej komentujący wymienili: Żeromskiego: Wierną rzekę, Rozdziobią nas kruki wrony; Prusa Lalkę, Orzeszkowej: Gloria victis, Nad Niemnem; Dąbrowskiej Noce i dnie; Rembeka Balladę o wzgardliwym wisielcu. Nie wymienili natomiast książki najważniejszej, bez której zrozumienie, czym było powstanie styczniowe, nie jest możliwe. To oczywiście powieść Żyd J.I. Kraszewskiego. Jeśli „Myśl polska” pomija tę książkę, to może ta „Myśl Polska” nie jest polska?

Co takiego napisał Kraszewski? Pisał, jak rozumowali żydowscy bankierzy, których poznał bliżej jako redaktor kronenbergowskiej „Gazety Codziennej”, mieszkając kilka lat w Warszawie:

„W powietrzu czuć proch, ale dla nas to nic złego. Naturalnie, ofiary będą, ale trzeba się będzie wyślizgiwać, aby nas koła tej wielkiej machiny, druzgocącej wszystko, nie pochwyciły. Ostatecznie jednak dla nas wygrana, ktokolwiek z nich wygra. Albo jeden, albo drugi da nam po skończonej awanturze równouprawnienie. Choćby potrzeba było z naszej strony jakichś ofiar pieniężnych, my się zawsze najmniej zrujnujemy, ocalejemy majątkowo, bo nasze kapitały ukryte dobrze, są mniej dostępne od mienia szlacheckiego, od ziemi, widocznej dla każdego. Byliśmy długo w pogardzie i poniewierce; korzystajmy z dobrej okazji. Zamiast bawić się w patriotyzm, asymilację itp. mrzonki, myślmy przede wszystkim o sobie. Chłop polski nie lubi nas, wiemy o tym, ale chłop jest głupi – nie boimy się go. O szlachtę nam głównie idzie. Wmiesza się ona przez sam punkt honoru w awanturę, pójdzie do lasu, na krwawe pola, za co ją rząd ukarze, zniszczy, wytępi, wydusi, wywłaszczy, a wówczas dla nas droga otwarta.

W każdym narodzie musi się wyrobić ponad masy jakaś inteligencja i rodzaj arystokracji. My jesteśmy materiałem gotowym, my zawładniemy krajem, a panujemy już przez giełdy i przez wielką część prasy nad połową Europy. Ale naszym właściwym królestwem, naszą stolicą, naszym Jeruzalem będzie Polska. My będziemy jej arystokracją, my tu rządzić będziemy. Kraj ten należy do nas, jest nasz.”

Po tym fragmencie chyba już nikt nie będzie miał wątpliwości, dlaczego Żydzi z „Myśli Polskiej” nawet nie zająknęli się o Kraszewskim i jego powieści. Często też cytują Dmowskiego, ale nigdy nie słyszałem, by wspomnieli o jego eseju „Przewrót popowstaniowy”. W mojej ocenie jest to jego najlepsze dzieło.

Całość tego eseju zacytowałem w blogu „Przewrót popowstaniowy”. Tu tylko fragment korespondujący z powyższym cytatem:

„Znacznie głębsze rozbicie inteligencji polskiej wynikło z tłumnego wtargnięcia w jej szeregi Żydów. Przeprowadzona w przeddzień powstania reforma Wielopolskiego zniosła prawne przegrody między nimi a społeczeństwem polskim. Rzucili się wtedy do szkół średnich i uniwersytetów. Wytworzyli liczną inteligencję, biorącą udział w życiu polskim, wnoszącą w nie swoje tendencje, narzucającą mu swe upodobania i swe nienawiści, a w wypadkach nawet, w których usiłowali być jak najwięcej Polakami, nie mogącą się pozbyć swej odrębnej psychiki, swych instynktów. Ta inteligencja, w miarę, jak liczba jej rosła, stawała się coraz słabiej polska, a coraz mocniej żydowską. Wiele idei i wiele dążeń w tym kraju miałoby inne losy, gdyby nie rola Żydów i ich wpływ na umysłowość polską.”

x

Komentujący „Myśli Polskiej” przedstawili powstanie w zadziwiająco jednostronny sposób, próbując obarczyć winą za jego wybuch nieodpowiedzialną młodzież i „polski” charakter narodowy. To, w mojej ocenie, wyjątkowo prymitywne spłycenie tematu.

Natomiast Wielka Encyklopedia Powszechna PWN (1962-1970) przedstawia to powstanie tak:

Powstanie styczniowe – ostatnie powstanie narodowe przeciw Rosji, rozpoczęte 22 I 1863, zakończone późną jesienią 1864, objęło tereny Królestwa Polskiego, Litwy, Białorusi i części Ukrainy. Klęska poniesiona przez carat w wojnie krymskiej przyspieszyła w Rosji i zaborze rosyjskim kryzys systemu feudalnego, wysuwając – jako kwestię palącą – sprawę likwidacji pańszczyzny oraz uwłaszczenie. Zaostrzająca się walka chłopów o własność ziemi otworzyła patriotom polskim perspektywy porwania ludu do walki przeciw zaborcy.

Zjednoczenie Włoch z pomocą Francji budziło nadzieje na dalsze zwycięstwa sprawy narodowej w Europie. Pierwsze tajne związki studentów i oficerów polskich, powstałe na wyższych uczelniach w Cesarstwie (petersburskie koło oficerskie Z. Sierakowskiego, Związek Trójnicki w Kijowie) przygotowywały powstanie w porozumieniu z rosyjskim ruchem rewolucyjnym. Od 1859 w Warszawie powstawały tajne koła młodzieżowe, kierowane przez N. Jankowskiego, K. Majewskiego, J. Kurzynę. Ziemiaństwo zrzeszone w Towarzystwie Rolniczym, jak również koła burżuazyjnej inteligencji (tzw. millenerzy) trzymały się programu pracy organicznej.

Od czerwca 1860 (pogrzeb generałowej Sowińskiej) młodzież warszawska dla zmobilizowania szerszych grup społecznych urządzała manifestacje uliczne. W lutym 1861 manifestacje te doprowadziły w Warszawie do starcia z wojskiem (pięciu poległych 27 lutego); po tych wypadkach burżuazja i ziemiaństwo włączyły się do ruchu, aby utrzymać go w granicach wyłącznie „moralnej rewolucji”. Władzę objęła Delegacja Miejska, w skład której weszli przedstawiciele warszawskiej finansjery, kupiectwa i duchowieństwa (a więc w praktyce Żydzi przejmowali kontrolę – przyp. W.L.). Ułożono adres do cara z ogólnikowymi żądaniami. Rząd rosyjski zapowiedział niektóre koncesje (utworzenie Rady Stanu, rad miejskich i powiatowych). Dla pozyskania konserwatywnego ziemiaństwa na rzecz ugody mianowano A. Wielopolskiego dyrektorem Komisji Wyznań i Oświecenia Publicznego. Wielopolski nie zdołał jednak pozyskać burżuazji warszawskiej (Żydów – przyp. W.L.) ani opanować sytuacji na wsi; wobec zatargów między chłopami a szlachtą na Podlasiu rozwiązał 4 kwietnia Delegację Miejską, a 6 kwietnia Towarzystwo Rolnicze. Jednakże masakra bezbronnego ludu na placu Zamkowym (8 IV 1861) uniemożliwiła ugodę. Kraj ogarnęło wrzenie. Chłopi niemal powszechnie zaprzestali pracy na pańskim, co zmusiło rząd do wydania (16 maja) zarządzenia zmiany pańszczyzny na okup pieniężny. Jednakże za uwolnienie od pańszczyzny mieli chłopi płacić wysoki okup pieniężny, przekraczający ich możliwości finansowe.

Ruch patriotyczny (obecnie Marsz Niepodległości i inne marsze – przyp. W.L.) przybierał formy manifestacji kościelnych (nabożeństwa, śpiewy) i żałoby narodowej – ogarniając ogół ludności miast i miasteczek. Władze carskie wprowadziły w Królestwie stan wojenny (14 X 1861); wojsko wtargnęło do dwóch warszawskich kościołów, co spowodowało zatarg z duchowieństwem.

W końcu 1861 powstały dwa rywalizujące ze sobą obozy polityczne „białych” i „czerwonych”, zakładające tajne organizacje na terenie kraju. W „czerwonym” Komitecie Miejskim (od maja 1862 Centralnym Komitecie Narodowym) na czoło wysunął się Jarosław Dąbrowski jako naczelnik miasta Warszawy, współpracujący ze spiskującymi oficerami polskimi i rosyjskimi. Sytuacja polityczna w Królestwie Polskim stawała się coraz bardziej napięta, rozszerzała się konspiracja; w Warszawie wykryto spisek wśród rosyjskiej załogi wojskowej. Rząd carski starał się opanować sytuację za pomocą ustępstw liberalnych.

W czerwcu car Aleksander II powołał na namiestnika swego brata, w. ks. Konstantego Mikołajewicza, a Wielopolskiego mianował naczelnikiem rządu cywilnego. Podjęte przez niego reformy (spolszczenie szkół, równouprawnienie Żydów, oczynszowanie chłopów) nie zdołały mu pozyskać „białych”, którzy widząc niepopularność ugody w opinii publicznej zgłaszali pod adresem caratu daleko idące postulaty. Pozostający w ukryciu Centralny Komitet Narodowy ogłosił się jedynie prawowitym, tymczasowym Rządem Narodowym i zawarł formalny sojusz z rosyjską Ziemią i Wolą (zwolennicy rewolucji agrarnej opartej na chłopstwie jako głównej sile rewolucyjnej – przyp. W.L.) dla wspólnej walki a caratem. W celu rozbicia organizacji „czerwonych” zarządzono 14/15 I 1863 z inicjatywy Wielopolskiego brankę. Pod naciskiem kół spiskowych Centralny Komitet Narodowy wyznaczył termin rozpoczęcia powstania na 22 I 1863; walkę zbrojną rozpoczął nocny atak na carskie garnizony; Tymczasem Rząd Narodowy ogłosił Manifest powstańczy i dekrety o uwłaszczeniu chłopów, które otwierały możliwość przekształcenia powstania w wojnę ludową. „Biali” początkowo przeciwdziałali ruchowi zbrojnemu, ale po kilku tygodniach przeszli na jego stronę, by utrzymać nad nim kontrolę, wiążąc losy powstania z interwencją dyplomatyczną mocarstw zachodnich. Zmierzając do opanowania władzy, „biali” przeciwstawili „czerwonemu” dyktatorowi L. Mierosławskiemu własnego dyktatora M. Langiewicza. Po rychłym upadku obu dyktatur władzę zatrzymał tajny Rząd Narodowy.

Tworzone początkowo duże oddziały powstańcze doznawały niepowodzeń. Walka przybrała formę wojny partyzanckiej, toczonej przez dziesiątki niewielkich oddziałów na całym obszarze Królestwa i na przyległych terenach Litwy i Białorusi. Słabo uzbrojone oddziały, zmuszone do koczowania w lasach, staczały potyczki bez żadnego planu wojskowego. Na Ukrainie ruch nie rozwinął się wskutek niechęci chłopów. Powstanie wspomagane było natomiast intensywnie przez społeczeństwo polskie z Galicji i zaboru pruskiego. W ciągu półtora roku stoczono ok. 1200 potyczek, które mimo przejściowych sukcesów, a nawet mimo efektownych zwycięstw, nie mogły wyzwolić ani piędzi terytorium wskutek liczebnej i zbrojnej przewagi nieprzyjaciela.

Rząd Narodowy stał na czele rozgałęzionej w całym kraju organizacji tajnej, dysponował własną administracją, policją, aparatem podatkowym i prasą, a jego rozkazy, sygnowane anonimową pieczątką, spotykały się z ogólnym posłuchem. Od kwietnia do września 1863 ster Rządu pozostawał w rękach „białych”, którzy unikali powoływania pod broń przychylnych w wielu wypadkach powstaniu mas ludowych, oczekując interwencji ze strony mocarstw zachodnich. W maju i wrześniu „czerwoni” zdołali opanować Rząd Narodowy, lecz nie utrzymali się długo u władzy. Latem 1863 M.N. Murawjow metodami brutalnego terroru stłumił powstanie na Litwie; w Warszawie A. Wielopolski otrzymał dymisję, a namiestnikiem został hr. T.F.W. Berg. Faktycznym dyktatorem powstania był od października R. Traugutt; dzięki jego wysiłkom walka zbrojna przetrwała do następnej wiosny. Aresztowany w nocy z 10 na 11 IV 1864, Traugutt zginął 5 VIII 1864 na szubienicy; ostatni naczelnik m. Warszawy, A. Waszkowski, został schwytany w grudniu tego roku, a ostatni dowódca powstańczy ksiądz S. Brzóska – w maju 1865.

Dalszy opór powstańców udaremniła carska reforma uwłaszczeniowa z 2 III 1864, która w praktyce zapewniła chłopom korzyści nadane im przez Rząd powstańczy. Tak więc osiągnięciem powstania styczniowego było przeforsowanie uwłaszczenia na warunkach stosunkowo korzystnych dla chłopa, które musiał uznać rząd carski. Skutki zdwojonych prześladowań w zaborze rosyjskim (całkowita likwidacja autonomii Królestwa, rusyfikacja administracji i szkolnictwa, zsyłki na Syberię, wywłaszczanie uczestników powstania) zostały skompensowane w następnych latach przez szybki wzrost świadomości narodowej w masach, będący pośrednim następstwem powstańczego uwłaszczenia.

Powstanie cieszyło się moralnym poparciem międzynarodowego ruchu robotniczego i postępowej opinii całej Europy, co znalazło swój wyraz w wypowiedziach i odezwach K. Marksa, G. Mazziniego, G. Garibaldiego, A.I. Hercena, M.A. Bakunina, a także w udziale setek ochotników różnych narodowości w polskiej partyzantce (np. Włoch F. Nullo, Francuz F. Rochebrune, Ukrainiec A. Potebnia, Rosjanin A.D. Trusow i inni). Organizowana na Zachodzie pomoc na rzecz powstania stała się też bezpośrednią okazją zawiązania Międzynarodówki Robotniczej.

xxx

Hasło to opracował dla Encyklopedii historyk Stefan Kieniewicz. Są tu zawarte wszelkie informacje, by dokonać obiektywnej oceny tego powstania. Wszystko zaczęło się od tajnych związków studentów i oficerów polskich na wyższych uczelniach w Cesarstwie. Nie było więc ono jakimś oderwanym od rzeczywistości zrywem zbuntowanej młodzieży, tylko fragmentem większej całości, sytuacji politycznej powstałej po wojnie krymskiej. Fakt, że były to tajne związki, skłania do wniosku, że była to żydowska inicjatywa, tak zresztą jak w całej Europie. W polskiej rzeczywistości byli to frankiści, w trzecim czy czwartym pokoleniu, wyrosłym w polskiej atmosferze, od dziecka mówiące po polsku.

Zaczęło się od patriotycznej manifestacji ulicznej w czerwcu 1860 roku. Już wtedy Żydzi wiedzieli, czego chcieli. Później nastąpiła eskalacja tego procesu: dalsze manifestacje, starcia z wojskiem, ofiary. Od początku miał miejsce podział na radykalną młodzież i ugodowe ziemiaństwo. Nie powstał on samorzutnie, ktoś musiał tego dokonać. Dokonali tego ci, którzy mogli przeniknąć do obu środowisk i w obu odgrywać rolę patriotów i w obu ustalać sprzeczne cele. Dla kogoś, kto nie chce tego widzieć, Polacy mogą i wyglądają na jakichś schizofreników, szaleńców.

Efekt był taki, że w końcu 1861 roku powstały dwa obozy polityczne: „biali” i „czerwoni”. Brak jednolitej organizacji o ściśle sprecyzowanych celach politycznych musiał doprowadzić do klęski. Tego podziału nie dokonali jednak jacyś młodzi, niedoświadczeni politycznie ludzie. Nic nie działo się przypadkiem. I jeszcze tych dwóch dyktatorów powstania: Mierosławski (czerwony) i Langiewicz (biały). Funkcjonował też Rząd Narodowy, który stał na czele tajnej organizacji, z własną administracją, policją, aparatem podatkowym i prasą. Czy coś takiego rzeczywiście mogło funkcjonować bez wiedzy i zgody rządu carskiego? I czy można się dziwić, że tylu dało się wciągnąć w to powstanie, skoro istniała taka potężna tajna organizacja? I jeszcze te obiecanki cacanki zachodnich rządów i naiwna wiara niektórych, że Zachód pomoże.

Powstanie styczniowe to było ostateczne rozwiązanie kwestii szlacheckiej. To szlachta była tą klasą społeczną, która miała potencjał ekonomiczny i intelektualny. Chłopi byli niewolnikami przykutymi do ziemi; niepiśmienni, rozpijani i dlatego byli głupi. Nie stanowili żadnego zagrożenia. Można się w tym momencie zastanowić, czy gdyby przetrwało Zjednoczone Królestwo Polskie ze zrównoważonymi stanami, to czy taka operacja byłaby możliwa? Raczej nie, bo zróżnicowane społeczeństwo, podzielone na różne klasy, ma sprzeczne cele i raczej trudno byłoby je, jako całość, sprowokować do powstania. W tym wypadku całe społeczeństwo to szlachta. Poszła ona do powstania, bo kierował nią nie patriotyzm, tylko własny interes, chęć odzyskania państwa, które było jej prywatną własnością. I stąd te żądanie powrotu do stanu z roku 1771. Herb powstańców styczniowych składał się z herbu Korony (Orzeł Biały), herbu Litwy (Pogoń), i herbu Rusi (Michał Archanioł). „Czerwoni” dążyli do rewolucji społecznej, obalenia caratu, a „biali” chcieli odzyskania przedrozbiorowej Rzeczypospolitej. Sprzeczne cele i stąd podział. “Ostatecznie jednak dla nas wygrana, ktokolwiek z nich wygra.” W wykonaniu Żydów był to maysterverk. – Tak brzmi w jidysz niemieckie słowo Meisterstück.

Komentatorzy „Myśli Polskiej” są zgodni, co do tego, że powstania styczniowe i warszawskie są bardzo ważne i kluczowe dla dzisiejszych kreatorów polityki historycznej. Nie wyjaśnili jednak dlaczego? A odpowiedź jest bardzo prosta: Is fecit, cui prodest – ten zrobił, komu to przynosi korzyć. A prościej – zrobił ten, kto na tym skorzystał. Engelgard plecie bzdury, mówiąc, że to Bismarck i Prusy skorzystały na powstaniu styczniowym. To przecież po nim Żydzi stali się polską inteligencją. Powstanie warszawskie to była tylko dogrywka, która przypieczętowała stan żydowskiej dominacji. Skoro oni na tym skorzystali, to znaczy, że to oni te powstania wywołali. I ten stan ich dominacji nadal trwa. I dlatego powstanie styczniowe i warszawskie są im tak bliskie. A mnie zbiera się na wymioty, gdy ktoś mnie próbuje faszerować takim tanim patriotyzmem albo wmawiać mi, tak jak czynią to Żydzi z “Myśli Polskiej”, że w Polsce mamy uporczywy kult straceńczych powstań, uporczywy kult klęsk. No mamy, bo to Żydzi piszą tu historię i kontrolują cały system edukacji i nie tylko to.

Tusk w Kijowie: Nie ma rzeczy ważniejszej niż wsparcie Ukrainy. Czy polskie władze zdobyłyby się kiedykolwiek na taką deklarację? Chyba tylko ktoś niedorozwinięty umysłowo mógłby w to uwierzyć. I dzięki temu, że rządzą tu Żydzi, a większość społeczeństwa nie identyfikuje się z narodem polskim, to może sobie ten Tusk mówić, że polskość to nienormalność, a przecież to tuskość to nienormalność, kaczyńskość zresztą też. Problem polega tylko na tym, że tej Polski nie ma już od unii lubelskiej, a Polacy zostali całkowicie zmarginalizowani.

Przewaga

Wiesław Liźniewicz3 Comments

Kampania wyborcza przybiera na sile i intensywności. Być może wielu ludzi liczy na jakieś zmiany na lepsze, ale zapewne skończy się jak zawsze. Przyczyn tego stanu należy szukać w strukturze polskiego społeczeństwa, która ukształtowała się po powstaniu styczniowym. O tym pisze w swojej książce Ministerstwo spraw obcych, czyli polskie sprawy w cudze ręce (2019) Krzysztof Baliński. To dyplomata i politolog specjalizujący się w problematyce krajów arabskich. Ambasador Polski w Syrii (1991-1994) i Jordanii (1991-1995). Autor książki „MSZ – polski czy antypolski?” Baliński pisze:

Co do elit, to wrócić należy do powstania styczniowego, które drastycznie zmieniło charakter polskiego społeczeństwa i społeczny przekrój narodu. Powstanie spowodowało zmierzch warstwy szlacheckiej do tej pory pełniącej rolę przywódczą i kulturotwórczą. Duża część najbardziej patriotycznej szlachty zginęła lub opuściła kraj (na polach bitew, w więzieniach, na Syberii w katordze, na szubienicach). 40 tysięcy powstańców i ich rodzin zesłano w głąb Rosji. Wielu zmuszono do emigracji. Majątek dużej części szlachty skonfiskowano, jako naród przestaliśmy istnieć. Padły oskarżenia, że za przyspieszeniem powstania stali Żydzi, którym zależało na wyniszczeniu szlachty i przejęciu kierowniczej roli w kraju. Przed powstaniem kierownikiem całego ruchu żydowskiego był Leopold Kronenberg. To on wraz z innymi Żydami w dużym stopniu finansowali powstanie i brali udział w jego cywilnym zarządzie. Ale udziału w powstaniu z bronią w ręku nie brali, wśród zesłanych na Sybir też ich nie było. Dla innych podejrzane wydawało się to, że zaraz po powstaniu, kiedy Polacy byli okrutnie prześladowani, a ich majątki konfiskowane, Kronenberg powrócił bezkarnie do kraju, nie siedział w więzieniu, nie był pociągany do śledztwa, nie odwiedził Syberii i majątek jego nie uległ konfiskacie. Po powstaniu Sienkiewicz, Prus, Orzeszkowa, Żeromski odstępują od idei postępowych, zwracając się ku tradycyjnej formie patriotyzmu. Nawet Aleksander Świętochowski zmienił radykalnie poglądy. Ewolucji przekonań nie tłumaczył, poza jednym tylko aspektem – stosunku do Żydów, o których pisał: „broniłem Żydów przed pięćdziesięciu laty, gdy chcieli być Polakami i dlatego ich dziś nie bronię, gdy chcą być Żydami, wrogami Polaków”. Z pozytywisty stał się zwolennikiem myśli narodowej.

Okres po powstaniu sprzyjał rozwojowi fortun niemieckich, ale przede wszystkim żydowskich: żydowskiego mieszczaństwa, handlu, rzemiosła i żydowskiej inteligencji, która zajęła miejsce poległej w powstaniu lub dogorywającej na Syberii albo pozostającej w kraju, jednak zrujnowanej przez carski terror polskiej szlachty i polskiej inteligencji. Sytuację pogorszył napływ na ziemie polskie mas żydowskich z carskiej Rosji. W miastach Polesia, Białorusi i Galicji dużą część, a nierzadko absolutną większość stanowili Żydzi, a populacja Żydów w Polsce osiągnęła 10 procent, stała się drugą co do liczebności, za to z punktu widzenia ekonomicznego, najsilniejszą i najbardziej wpływową grupą etniczną. Żydzi posiadali w całej Polsce około 75 procent nieruchomości w miastach, 80 procent zakładów przemysłowych, 85 procent w handlu, 90 procent bankowości oraz 90 procent zakładów ubezpieczeniowych. Stąd hasło Narodowej Demokracji „Polski handel w polskich rękach” i „Swój do swojego po swoje”, które podzielali także zwolennicy innych ugrupowań politycznych. Inteligencja żydowska opanowała wolne zawody, adwokaturę, medycynę, prasę, film, teatr. Na uniwersyteckich kierunkach prawniczych Żydzi stanowili ponad 50 procent studentów. Otwierało to perspektywę głęboko niepokojącą – społeczeństwo polskie stać się mogło w swej strukturze dziwolągiem: narodem chłopów i robotników, kierowanym przez inteligencje obcego pochodzenia.

Obawy budzone przez taką perspektywę pogłębiał i zaostrzał fakt nielojalnego i często wręcz wrogiego stosunku mas żydowskich do państwowości polskiej. W tym kontekście nie sposób pominąć rysującego się dzisiaj na horyzoncie kolejnego zagrożenia. Po formalnym odzyskaniu niepodległości w 1989 roku Polacy kilkakrotnie padli ofiarą rabunku na wielką skalę. Upojeni „upadkiem komunizmu” sądzili, że są to niezbędne koszty transformacji ustrojowej, a nie skutki zawartej pod auspicjami Rockefellera umowy Jaruzelski-Geremek, w myśl której masa upadłościowa została sprawiedliwie podzielona między ludźmi Kiszczaka, a środowiskiem zbliżonym etnicznie i biznesowo do Kronenberga. „Jest koszerny interes do zrobienia” – te kultowe już słowa, które padły podczas wizyty Rywina u Michnika mogły posłużyć za motto zyskownego kolejnego zamachu na mienie Polaków – zwrot bezspadkowego mienia pożydowskiego, jako rekompensaty dla „ubogich ofiar Holokaustu”. Szykowany jest rabunek w wykonaniu potężnych mafijnych korporacji, w proceder został wplątany nasz strategiczny sojusznik, a konsekwencją będzie wytworzenie etnicznej, oligarchicznej elity mającej ogromną przewagę materialną nad resztą społeczeństwa.

xxxxxxxx

W tym miejscu wypada się zastanowić nad niektórymi wątkami poruszonymi przez Balińskiego. Dlaczego szlachta wzięła udział w powstaniu? Na co liczyła? Na powstanie państwa polskiego? Zapewne chciała ona tego państwa, bo w nim byłaby warstwą dominującą, tak jak przed rozbiorami. To był podstawowy motyw, a nie żaden tam patriotyzm. Podpuszczona przez Żydów, zaangażowała się czynnie w beznadziejną walkę. Wizja powrotu na dominującą pozycję w państwie i przywileje, jakie się z tym wiązały, przesłoniły zdrowy rozsądek. Skończyło się tak, jak musiało się skończyć – na Syberii. Natomiast na emigrację udawali się zupełnie inni ludzie. W blogu „Polacy w Brazylii” pisałem:

„Początki polskiej emigracji do Brazylii przypadają na I połowę XIX wieku. W tym czasie przybyli tu pierwsi polscy uchodźcy polityczni, uczestnicy powstania listopadowego, a następnie uczestnicy walk Wiosny Ludów i powstania styczniowego. Emigracja tego okresu, chociaż nieliczna, przyczyniła się do umacniania państwowości (Brazylia zdobyła niepodległość w 1822 roku – przyp. W.L.), rozwoju życia gospodarczego i kulturalnego Brazylii.”

Te powstania, nie tylko styczniowe, to był dobry pretekst do uzyskania azylu politycznego w wielu krajach Europy zachodniej i nie tylko. Ci ludzie często zajmowali eksponowane stanowiska w swoich nowych „ojczyznach”, szczególnie w Nowym Świecie. Ale przeważnie to nie byli Polacy tylko Żydzi lub masoni.

W wyniku powstania styczniowego polską elitą stali się Żydzi i taki stan trwa niezmiennie do dziś. Podczas II wojny światowej nastąpiło tylko dobicie resztek tych, którzy jakoś tam uchowali się. Polska rodząca się klasa przemysłowa została zlikwidowana w trakcie rewolucji 1905 roku.

Baliński wspomina o żydowskich roszczeniach, o zwrocie mienia pożydowskiego. W 1996 roku w Buenos Aires obradował Światowy Kongres Żydów, który zaszantażował polskie władze, że jeśli Polska nie spełni żydowskich roszczeń majątkowych, będzie upokarzana na arenie międzynarodowej. Mija już 27 lat i nadal jest tylko upokarzanie. Żądanie to jest niemożliwe do zrealizowania, przede wszystkim dlatego, że Żydzi dotąd nie sprecyzowali, czego tak naprawdę żądają od państwa polskiego. Bo tak naprawdę, gdyby mieli coś dostać, to musieliby sami sobie odebrać, bo to państwo i większość jego majątku, większość nieruchomości należy do nich. Chodzi więc tylko o szantaż i upokarzanie. Ten argument może być wykorzystany przy likwidacji państwa polskiego, jego podziale, czy połączeniu z częścią Ukrainy.

W dalszej części Baliński pisze:

„W czasie wojny zginęli prości Żydzi i wybitni Polacy. Uratowali się wybitni Żydzi i prości Polacy. Dzisiejsze społeczeństwo w Polsce to żydowska głowa nałożona na polski tułów. Żydzi stanowią inteligencję, a Polacy masy pracujące – tak, uczciwie, diagnozował pewien powojenny żydowski pisarz. – Dlatego antysemityzm, wszelkie odruchy antyżydowskie w Polsce to choroba umysłowa, to buntowanie się ręki i nogi przeciwko własnej głowie. Nie może polska ręka bić żydowskiej głowy” – pouczał, już mniej uczciwie (ten pisarz to Artur Sandauer – przyp. W. L.). Strasznie dużo w tych zdaniach cynizmu i pogardy wobec Polaków, ale czy nie ma też prawdy? W Polsce nie ma polskich elit, bo wymordowali je Niemcy, bolszewickie hordy i rodacy owego pisarza. I chyba najwyższy czas, aby odpruć ten żydowski łeb obcej hydry od polskiego tułowia. Elita rządząca Polską, po wrogim przejęciu państwa w 1944 roku, w umiejętny sposób utrzymuje monopol władzy nad podbitym społeczeństwem, z którym w dodatku się nie identyfikuje. Kolejne kryzysy, przesilenia, przełomy, bunty społeczne – w latach 1956, 1968, 1970, 1976, 1980, i wreszcie w 1981 r., były przez „żydowską głowę nałożoną na polski tułów” umiejętnie manipulowane i kontrolowane. Zmieniano kilka osób w kierownictwie partii; „nowa” ekipa składała deklaracje, uspokajała nastroje, i… na stanowiska wracała ekipa stara. W 1956 r. odpowiedzialni za komunistyczne zbrodnie ubrali się w piórka demokratów i stanęli na czele rozliczeń zbrodniarzy, robiąc wszystko, by ich ziomkom włos z głowy nie spadł.

xxxxxxxx

Trudno nie zgodzić się z opisem Balińskiego. Państwo polskie, jego struktury i wszelkie instytucje są opanowane przez Żydów. Czy w takiej sytuacji możliwe jest stworzenie jakiegokolwiek ugrupowania, ruchu, partii, które byłyby wolne od żydowskich wpływów? Wydaje się to raczej niemożliwe. Wspomniałem jakiś czas temu o dwóch nowo powstałych ruchach, o Ruchu Dobrobytu i Pokoju (RDiP) i Polskim Ruchu Antywojennym (PRA). Oba zapewne odegrają ważną rolę w zbliżających się wyborach. W przypadku PRA jedną z form dotarcia do wyborców jest marsz, czyli nic nowego na polskiej scenie politycznej. Natomiast w przypadku RDiP mamy do czynienia z zupełnie nowym podejściem. Jesienią roku 2022 zapoczątkowane zostało w nim tworzenie struktur terenowych i kilka dni temu twarz tego Ruchu, Maciej Maciak, oświadczył, że ma już swoich przedstawicieli we wszystkich województwach. Ten dobór uczestników Ruchu odbywał się chyba dosyć starannie. Wprawdzie Maciak zapewnia na swoim kanale, że każdy może przystąpić do Ruchu, ale nie do końca tak jest.

Ja, chcąc sprawdzić, czy rzeczywiście tak jest, zadzwoniłem pod numer telefonu widoczny na ekranie. Nikt nie odebrał i zgłosiła się automatyczna sekretarka, ale ja rozłączyłem się. Po czterech godzinach oddzwoniła jakaś pani i zanotowała mój numer telefonu, imię i nazwisko i kod pocztowy gminy. Powiedziała, że ktoś do mnie zadzwoni, by, jak to określiła, przyjąć na platformę. Ale nikt się ze mną nie skontaktował. Wygląda na to, że jednak nie każdy może przystąpić do RDiP. Tak więc „willa z basenem” nie dla mnie. Trudno, jakoś to przeżyję.

Jednak ważniejsze jest coś innego. Maciak niejednokrotnie podkreślał na swoim kanale, że tworzy struktury, że dla niego najważniejsi są ludzie. Jak by na to nie patrzeć, to stosuje się on ściśle do leninowskiej zasady, że najważniejsze są kadry. I w tym wypadku Lenin miał rację. To, co robi Maciak, to jest zupełnie coś nowego na polskiej scenie politycznej. Czasem trafiam na komentarze na temat RDiP i niektórzy nazywają ten Ruch sektą. Sam kiedyś określiłem go jako organizację półtajną. To wszystko jednak nie zmienia faktu, że rośnie nowa siła polityczna, której na razie nie widać, poza samym Maciakiem, ale w odpowiednim czasie pojawi się i zmieni układ sił na polskiej scenie politycznej.

Czy możliwe jest, by taki Ruch stworzyła jedna osoba i bez pieniędzy? Sam Maciak często podkreśla, że do tego nie potrzeba dużych pieniędzy. Trudno jednak stwierdzić, czy tak jest, skoro Ruch ten jest zamknięty dla ludzi z zewnątrz i nikt z ulicy na spotkanie Ruchu nie wejdzie, bo nawet nie wie, gdzie ono się odbywa. Sama organizacja takiego spotkania to są jakieś koszty, choćby wynajęcie sali, nie mówiąc już o jego obsłudze. W blogu „Handel” pisałem:

„Stworzenie w krótkim czasie, może paru miesięcy, ruchu, który ma swoich przedstawicieli w większości gmin w Polsce wydaje się niemożliwe, bo przeciętny człowiek nie ma takich możliwości, ani tylu znajomych w całym kraju, nawet jeśli latami kierował lokalną telewizją kablową i ma swój kanał w internecie. To jest wielki wysiłek organizacyjny i logistyczny, który wymaga zaangażowania wielu ludzi, poświęcenia wiele czasu i mnóstwa pieniędzy. Ale jeśli zabierze się za to nacja rozproszona i zasymilowana, to jest to do zrobienia szybko i skutecznie. Po raz kolejny pokazuje ona swoją moc.”

Jeśli więc Żydzi tak dominują w polskim społeczeństwie i opanowali wszelkie dziedziny życia politycznego, gospodarczego, kulturalnego, środki masowego przekazu itp., to czy możliwe jest w Polsce stworzenie niezależnej od nich partii politycznej? Moim zdaniem – nie. Ale załóżmy, że uda się stworzyć taką partię, to co dalej? Cóż taka partia mogłaby zrobić w tym żydowskim morzu? Jedyne, co w takiej sytuacji było by realne, co mógłby zrobić przeciętny Kowalski, to niepójście na wybory: zerowa frekwencja wyborcza. Tego Żydzi boją się najbardziej. Totalna absencja wyborcza odebrałaby im argument, że rządzą w imieniu wyborców i reprezentują ich interesy. To by był koniec demokracji i wielki kłopot dla rządzących, bo co dalej? Powrót do monarchii? To jest jednak tylko teoretyczna możliwość, bo oni robią wszystko, by skłócać ludzi, przekupywać pewne wybrane grupy. I w ten sposób jedni chodzą na wybory, bo im coś ktoś dał, a inni, na złość im, głosują na konkurencyjną partię, a jeszcze inni naiwnie wierzą w wyborcze obietnice. I tak to się kręci, od wyborów do wyborów.

Przewrót popowstaniowy

Wiesław Liźniewicz2 Comments

W poprzednim blogu napisałem, że powstanie styczniowe było najważniejszym wydarzeniem w dziejach narodu polskiego, bo po nim Żydzi stali się polską inteligencją i zdominowali wszystkie podstawowe dziedziny życia społecznego i gospodarczego. To, co się wtedy stało Dmowski określił mianem przewrotu popowstaniowego. Niejednokrotnie pisałem, że według mnie był on masonem. Że tak było, nie trzeba jakiegoś wymyślnego uzasadnienia. Był przywódcą i głównym ideologiem ruchu nacjonalistycznego, zwanym u nas narodowym. Wszędzie na świecie nacjonalizm był ich dziełem, a najjaskrawszym tego przykładem była Ameryka Południowa. Trudno, by w naszym przypadku było inaczej. To oczywiście nie jest zarzut, to tylko stwierdzenie faktu, a dla mnie wytłumaczenie, dlaczego ta ideologia, jego autorstwa, wydaje mi się sztuczna.

W przypadku Polski pojawił się problem, bo wcześniej narodem była szlachta, tzn. ona uważała się za naród, a chłopi, według niej, narodem nie byli. W związku z tym, gdy doszło do przemian i szlachtę wyrzucono na śmietnik historii, to trzeba było stworzyć naród z chłopów i jeszcze dorobić do tego nową ideologię. Jedynym spoiwem chłopskiej społeczności była wiara. Stąd nie dziwi tytuł jednej z ważniejszych publikacji Dmowskiego – Kościół, naród i państwo z 1927 roku i kolejność: kościół mamy na pierwszym miejscu, Kościół katolicki ma się rozumieć.

Ja, w odróżnieniu od większości endeków i „patriotów”, którzy – jak podejrzewam – nie czytali Dmowskiego, przeczytałem jego Myśli nowoczesnego Polaka, Kościół, naród i państwo oraz Dziedzictwo – powieść napisaną przez Dmowskiego pod pseudonimem Kazimierz Wybranowski. Jednak odniosłem wrażenie, że te publikacje i ta powieść są jakieś sztuczne, że pisał to ktoś, kto dostał zlecenie na stworzenie pewnej ideologii, że brak tam było osobistego zaangażowania, wszystko jakby z musu. No cóż, Dmowski był intelektualistą, nie było więc dla niego problemem pisanie na zlecenie. Ponadto był deistą, co w przypadku masona jest naturalne. Nawrócił się dopiero krótko przed śmiercią. Trudno więc było wymagać od niego, by pisał o wierze z sercem i pasją.

Jakiś czas temu trafiłem na jego publikację, która była zgoła odmienna w stylu od tego, co wcześniej czytałem. Dmowski pisał w niej tak od siebie, jakby go już nic nie krępowało. Może już nie był wtedy masonem? Ta publikacja to Przewrót popowstaniowy.

Myśli nowoczesnego Polaka to seria artykułów Dmowskiego ukazująca się w 1902 roku na łamach „Przeglądu Wszechpolskiego”. Pierwsze wydanie książkowe ukazało się w 1903 roku. Drugie wydanie ukazało się we Lwowie w 1904 roku. Trzecie – w 1907 roku też we Lwowie. Wydanie czwarte ukazało się w Warszawie w 1933 roku. W nim znalazły się dodatkowe publikacje: Podstawy polityki polskiej oraz Przewroty.

Przewroty, to trzyczęściowa rozprawa, na którą składają się: Przewrót popowstaniowy, Odbudowa państwa i Kryzys cywilizacji europejskiej. Pomiędzy trzecim wydaniem lwowskim a czwartym warszawskim minęło 26 lat. Dmowski zmarł w 1939 roku, a więc Przewrót popowstaniowy pisał na 6 lat przed śmiercią. To już był czas, że chyba nie miał złudzeń, co do tego, kto w Polsce rządził i ku czemu to zmierzało.

Całość znajduje się na stronie Cyfrowej Biblioteki Myśli Narodowej. https://cbmn.pl/uploads/ebooks/Roman%20Dmowski%20-%20My%C5%9Bli%20nowoczesnego%20Polaka.pdf. Poniżej tekst Przewrotu popowstaniowego:

„Powstanie 1863/64 roku było pogrzebem kwestii polskiej: od chwili jego upadku wykreślono ją spośród spraw międzynarodowych. Nastąpił czterdziestoletni okres utrwalania się układu Europy, w którym miejsca na Polskę nie było. W tym czasie nic się w polityce międzynarodowej nie działo, co by mogło wskazywać, że to jest tylko okres przejściowy; przeciwnie, powszechnie się zdawało, że kwestia ta raz na zawsze złożona została do archiwów, że Polska to już tylko przeszłość. Politycy europejscy nie tylko przestali się nią interesować, ale zatracili o niej najelementarniejszą wiedzę.

Ten wszakże okres martwoty na zewnątrz, był w wewnętrznych dziejach Polski jednym z najważniejszych. Nie było w całej naszej przeszłości kilku dziesięcioleci, w ciągu których tak głębokie, tak rewolucyjne zmiany zaszłyby w samej budowie społeczeństwa i w jego psychice.

Zaszły one prawie jednocześnie we wszystkich trzech zaborach, w każdym odpowiednio do miejscowych warunków politycznych, społecznych i gospodarczych, nad całością ich wszakże panuje swą potęgą i szybkością przewrót, który się odbył w zaborze rosyjskim, ściślej mówiąc, w Królestwie Kongresowym.

Zabory pruski i austriacki były tylko skrawkami Polski, wprawdzie dużymi, ale nie stanowiącymi geograficznej całości, nie mogącymi nawet wytworzyć jednego ośrodka ku któremu ciążyłaby cała dzielnica. Natomiast Królestwo Kongresowe, główna część Polski, licząca przeszło dwa razy tyle Polaków, co każda z trzech pozostałych dzielnic (zabór pruski, Galicja i Kraj Zabrany), stanowiło geograficzną całość, z jednym wielkim ośrodkiem, Warszawą. Miało ono po rozbiorach bogatsze od innych dzielnic, pełniejsze życie, było po Kongresie Wiedeńskim odrębnym, w pewnej mierze nowoczesnym państwem, żyło na wyższej stopie umysłowej i utrzymywało bliższe stosunki z życiem Zachodu.

W drugiej połowie stulecia dzielnica środkowa, skutkiem należenia do Rosji, w swych instytucjach politycznych o wiele więcej pozostawała w tyle za Europą niż zabory pruski i austriacki. Najważniejsza rzecz – ustrój pańszczyźniany przetrwał w niej aż do upadku ostatniego powstania.

Po uwłaszczeniu włościan, poprzedzonym przez zniesienie granicy celnej między Królestwem a Rosją, następuje w tym kraju gwałtowny przewrót gospodarczy.

Powstaje i rośnie szybko wielki przemysł fabryczny, oparty na węglu Zagłębia Dąbrowskiego i na rynkach z początku rosyjskich, a w dalszym ciągu i azjatyckich, do których wpływy rosyjskie sięgały. Wraz z nim rozwija się handel wschodni. Otwarło się dla kraju nowe, potężne źródło dochodów, wzrasta jego zamożność, a z nią pojemność jego rynku wewnętrznego. Kwitną rzemiosła, handel miejscowy, wreszcie wolne zawody. Rolnictwo, po krótkim, ciężkim okresie przystosowania się do nowoczesnych warunków produkcji, wchodzi na drogę szybkiego postępu i nowej pomyślności, którą zawdzięcza rozszerzającemu się rynkowi krajowemu.

Tym wielkim przemianom gospodarczym towarzyszy rewolucyjna w swej szybkości przebudowa społeczeństwa.

Szybko rośnie w liczbę mieszczaństwo przemysłowe, rzemieślnicze, handlowe, wreszcie pracująca w wolnych zawodach inteligencja. Powstaje liczna warstwa robotników przemysłowych. Jednocześnie zmiana warunków rolnictwa wyrzuca z ziemi znaczną część szlachty, nie mogącą się do tych warunków przystosować, zmienia się w niemałej mierze skład osobowy warstwy większych posiadaczy ziemskich, wreszcie ta większa własność, dominująca do ostatniego powstania w tym kraju, zmniejszona bardzo przez uwłaszczenie, zaczyna w ogromnej części topnieć przez parcelację. Nowy w swym charakterze żywioł, chłop-posiadacz, rośnie zarówno w liczbę, jako w siłę materialną, i, do niedawna ignorowany, zajmuje coraz wydatniejszą pozycję w życiu gospodarczym i społecznym, w końcu zaś skupia na sobie uwagę, jako wielka siła, podstawa narodowego bytu.

W parze z tymi dwoma przewrotami: gospodarczym i społecznym, idzie trzeci, bodaj najgwałtowniejszy -rewolucja myśli polskiej. Była ona nieuniknionym ich skutkiem.

Szybkość, z jaką się odbywał ten przewrót w życiu kraju, ta przebudowa społeczeństwa i jego myśli, miała liczne strony słabe i pociągała za sobą różne niebezpieczeństwa. Fatalną wprost okolicznością było to, że ten przewrót rozpoczął się w chwili bankructwa politycznego sprawy polskiej. Wreszcie, ten postęp gospodarczy i społeczny odbywał się przy braku instytucji publicznych, przy ujęciu całkowitej kontroli życia w ręce rządu, bardzo pierwotnie pojmującego potrzeby tego życia, co musiało stać się źródłem licznych zboczeń.

Kraj nie był przygotowany do tych nagłych przemian, nie posiadał nawet odpowiedniego materiału ludzkiego do tworzenia nowego życia. Jego wielki przemysł i handel tworzyli Niemcy i Żydzi. Polacy musieli się dużo nauczyć, zanim zaczęli z tamtymi współzawodniczyć, a ucząc się od Niemców i Żydów, nie nauczyli się wszystkiego, czego potrzeba przemysłowcowi i kupcowi polskiemu. Po dziś dzień sfera wielkiego przemysłu i handlu, która zresztą nigdzie nie odznacza się cnotami obywatelskimi, w Polsce jest wyjątkowo nieobywatelską. Wzrost jej wpływu, kosztem dawnego wpływu szlachty, nie podnosił wartości społeczeństwa. Tamta miała – przy licznych swoich brakach – tradycje obowiązku obywatelskiego: wyraziły się one i w okresie popowstaniowym w licznym odłamie ziemiaństwa, który z dużym poświęceniem pracował dla przyszłości Polski, i w inteligencji miejskiej pochodzenia szlacheckiego, której dziełem właściwie było odrodzenie aspiracji polskich i polskiej myśli politycznej.

Rosnąca szybko warstwa oświecona, tzw. inteligencja, kształtowała się bardzo niejednolicie. Powstanie potężnie podcięło siłę cywilizacji polskiej na Litwie i Rusi. Skutkiem tego, w tych głównie stronach, zaczęła się zjawiać młodzież polska, zrywająca z tradycją do tego stopnia, że aż głosząca pogardę dla wszystkiego, co polskie. Żyła ona pod urokiem rewolucyjnej umysłowości rosyjskiej. Różnice cywilizacyjne i moralne między Polską zachodnią a wschodnią pogłębiły się, później zaczęły się one znów zacierać, ale nierychło jeszcze czas naprawi to, co te lata popowstaniowe zrobiły.

Znacznie głębsze rozbicie inteligencji polskiej wynikło z tłumnego wtargnięcia w jej szeregi Żydów. Przeprowadzona w przeddzień powstania reforma Wielopolskiego zniosła prawne przegrody między nimi a społeczeństwem polskim. Rzucili się wtedy do szkół średnich i uniwersytetów. Wytworzyli liczną inteligencję, biorącą udział w życiu polskim, wnoszącą w nie swoje tendencje, narzucającą mu swe upodobania i swe nienawiści, a w wypadkach nawet, w których usiłowali być jak najwięcej Polakami, nie mogącą się pozbyć swej odrębnej psychiki, swych instynktów. Ta inteligencja, w miarę, jak liczba jej rosła, stawała się coraz słabiej polska, a coraz mocniej żydowską. Wiele idei i wiele dążeń w tym kraju miałoby inne losy, gdyby nie rola Żydów i ich wpływ na umysłowość polską.

Przed powstaniem psychika polska była starą psychiką społeczeństwa rolniczego. Inteligencja polska wisiała właściwie przy szlachcie. W okresie popowstaniowym wytwarza się z ogromną szybkością nowoczesna psychika komercyjna. Jest to zbyt wielki przewrót duchowy, ażeby w tak krótkim czasie mógł się odbyć gruntownie. Następuje więc przeróbka powierzchowna, tandetna, polegająca w ogromnej mierze na tym, że ludzie pozbywają się dawnych cnót, a nie zdobywają nowych. Z gorliwością prozelitów wyrzekają się oni wierzeń, pojęć, sposobów postępowania, którymi dotychczas żyli, ale czasu nie mają na to, żeby się dobrze wychować w nowych pojęciach, tym bardziej zaś w nowych, pożytecznych nałogach.

Jeszcze przed ostatnim powstaniem psychika inteligencji polskiej była wcale jednolita; w okresie popowstaniowym uległa ona głębokiemu rozbiciu. Wytworzyły się odłamy inteligencji tak mało wspólnego mające między sobą, jakby należały do różnych narodów. Ścierały się między sobą trzy jej typy: zachodni, wyrosły na tradycjach polskich i wpływach europejskich; wschodni, wychowany przez rewolucję rosyjską i jej literaturę; wreszcie żydowsko-polski, reprezentowany przez spolszczonych Żydów i zżydzonych Polaków. Ostatnie dwa w postępowaniu i nawet w ideach często zbliżały się do siebie, ile że w rewolucji rosyjskiej pierwiastek żydowski coraz silniejszą odgrywał rolę. Różnice między tymi trzema typami były o wiele głębsze, niż te, które wytworzył podział narodu pomiędzy trzy państwa. Stwierdzaliśmy to w naszych latach uniwersyteckich, kiedy porozumienie się z młodzieżą Galicji i Poznańskiego przychodziło nam o wiele łatwiej, aniżeli w naszej dzielnicy z młodzieżą typu wschodniego lub żydowsko-polskiego.

Fakt, że ten wielki przewrót w gospodarstwie, w budowie społecznej, wreszcie w myśli polskiej nastąpił w okresie bankructwa kwestii polskiej, jej pogrzebania w Europie i jej zduszenia w kraju, sprawił, że ta nowa myśl organizowała się bez udziału szerszych aspiracji polskich, a w znacznej mierze w duchu wrogim nie tylko tym aspiracjom, ale samej Polsce. Gdy te aspiracje na kilkanaście lat przed końcem stulecia zaczęły się odradzać w młodym pokoleniu, tylko mała część starszego była zdolna je zrozumieć. Co gorsza, podział duchowy na trzy typy sprawił, że znaczna część młodego pokolenia zajęła względem nich stanowisko skrajnie wrogie.

Tworzący się obóz narodowy rósł, organizował swą myśl i swe działanie w zaciętej walce wewnątrz społeczeństwa. Zwalczano go z najróżnorodniejszych stanowisk – w młodym pokoleniu głównie z socjalistycznego. Wprawdzie i wśród socjalistów wytworzył się odłam rzucający hasło niepodległej Polski, program wszakże, który to hasło głosił, tak mało miał wspólnego ze współczesnym położeniem międzynarodowym i z wewnętrznym położeniem Polski, że nie przedstawiał punktów stycznych z ruchem narodowym, ale był mu raczej biegunowo przeciwny.

Wewnętrzny tedy przewrót popowstaniowy na skutek warunków, w których się odbywał, dał w wyniku takie rozbicie polityczne, jakiego nie przedstawiał żaden naród w Europie. Była wprawdzie chwila, kiedy Królestwo Kongresowe sprawiało wrażenie wielkiej politycznej jednolitości, mianowicie w czasie wyborów do świeżo ustanowionej Dumy rosyjskiej, kiedy wszystkie właściwie okręgi znalazły się w rękach jednego stronnictwa -narodowego. Była to wszakże jednolitość w znacznej mierze pozorna, wywołana zachowaniem się obozu narodowego wobec ruchu rewolucyjnego, który się silnie skompromitował; umiejętną organizacją stronnictwa, która skupiła w jego szeregach liczne żywioły, zresztą bardzo różnorodne i mało rozumiejące właściwe dążenia jej kierowników; wreszcie szeroką pracą obozu narodowego wśród ludu, która mu pozwoliła pociągnąć za sobą masy. Rozbicie duchowe i polityczne inteligencji i w owej chwili się nie zmniejszyło.

Tym sposobem kraj był jak najgorzej przygotowany do zbliżającej się chwili dziejowej, w której kwestia polska ponownie wystąpiła na arenie międzynarodowej i zjawiły się warunki odbudowania państwa.”

Pisze więc Dmowski, że wewnętrzny przewrót popowstaniowy na skutek warunków, w których się odbywał, dał w wyniku takie rozbicie polityczne, jakiego nie przedstawiał żaden naród w Europie. I przetrwało ono do dziś. Przemiany społeczne po II wojnie światowej nie tylko utrwaliły to rozbicie, ale je spotęgowały. Tak więc i obecne społeczeństwo dzieli się na te same trzy typy:

  • zachodni
  • wschodni
  • żydowsko-polski

Typ wschodni, to typ, który jest obecny w południowej części województwa podlaskiego, w której mieszkam, to tzw. mniejszość białoruska i ukraińska. Tego typu ludzie mają oczy, serca i dusze zwrócone na wschód. Nad Narwią przy drodze Białystok-Lublin znajduje się zajazd, zbudowany chyba za Gierka. Nazywał się „Zagłoba”. Parę lat temu właściciel sprzedał go, a nowy zmienił nazwę i teraz to jest „Chutor nad Narwią”. Ciągnie wilka do lasu. Widać uznał, że taka nazwa przyciągnie klientów, a to by znaczyło, że takich ludzi, którym taka nazwa się spodoba, jest dużo.

Po wojnie na tzw. Ziemie Odzyskane przesiedlono ludzi z Kresów, na których większość z nich, to tzw. mniejszości narodowe. Z tego właśnie względu prawdopodobnie większość ludzi tam mieszkających to typ wschodni. Nie trzeba daleko szukać. Prezydent Gdańska, niejaka Dulkiewicz, mówi z wyraźnym akcentem ukraińskim, a ona od urodzenia mieszka w Polsce. Jeśli jeszcze dodamy do tego fakt, że mamy obecnie do czynienia ze zmasowaną imigracją Ukraińców i ukraińskich Żydów, a także Białorusinów, o czym się nie mówi, to prawdopodobnie typ wschodni jest obecnie najliczniejszym typem w Polsce.

Mamy też mniejszość żydowską, która może liczyć około 3-4 milionów. Skoro było ich tyle przed wojną, to nie ma podstaw, by sądzić, że obecnie jest ich mniej. Tylko niewielka część z nich zginęła w Oświęcimiu, choćby dlatego, że zwożono tam Żydów z całej Europy. Więc większość z nich to nie byli Żydzi polscy. Na Kresach ich nie brakowało i trafili na te tzw. Ziemie Odzyskane. Bezpośrednio po wojnie Wałbrzych był ich największym skupiskiem. A ilu przywiozła Armia Czerwona? A ilu mamy zżydzonych Polaków, czyli tzw. szabesgojów?

Jest więc obecna Polska podzielona na trzy grupy, czy typy, jak chciał Dmowski. Trzy obce sobie typy, często nawet wrogo do siebie nastawione. Propaganda komunistyczna wmówiła ludziom, że po wojnie Polska stała się krajem jednolitym etnicznie i wyznaniowo, co nie jest i nigdy nie było prawdą. Ale to wygodny argument, bo wtedy można wmawiać, że ten kraj jest taki, bo to Polacy tacy wredni, zawistni, leniwi, prymitywni, dresiarze i co tam jeszcze komu przyjdzie do głowy, słowem – Polactwo.

To rozbicie społeczeństwa polskiego na trzy grupy, to idealne rozwiązanie dla demokracji i polityków, którzy to wykorzystują, by antagonizować i tak już skłóconych. Klasycznym tego przykładem jest organizowanie Marszu Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Hajnówce, w której 80% ludności to ludność prawosławna, która, mówiąc bardzo delikatnie, jest uczulona na tego typu obchody.

Konsekwencje powstania styczniowego odczuwamy do dziś, a przejawiają się one tym, że typ zachodni jest marginalizowany, a dwa pozostałe zwiększają swoją liczebność i znaczenie, ale o tym „nie trzeba głośno mówić”.

Powstanie, rewolucja czy prowokacja?

Wiesław LiźniewiczLeave a comment

22 stycznia minęła 159 rocznica powstania styczniowego. Minęła niepostrzeżenie, a to najważniejsze wydarzenie w dziejach narodu polskiego. Nie państwa, bo takiego wtedy nie było – narodu. W I RP nie miał on szans na stworzenie własnego mieszczaństwa i inteligencji, bo szlachta i Żydzi robili wszystko, by chłop pozostał tam, gdzie był. Tę szansę naród polski mógł dostać po fali nacjonalizmu, jaka przelała się w XIX wieku przez Europę i nie tylko przez Europę, i która to fala zmyła stary porządek i powstało wiele państw narodowych o republikańskim ustroju, bo tylko taki ustrój mogły one mieć. Mógł dostać, ale nie dostał jej za sprawą tego powstania.

Powstała też Polska jako państwo, ale to nie było to państwo, w którym Polacy rządzili i mogli się rozwijać jako naród i społeczeństwo. Już wtedy to był Polin, a nawet wcześniej, bo już po powstaniu styczniowym. Jeszcze Polski nie było, a Polin już był. Na terenach Królestwa po powstaniu Żydzi opanowali wszystko, co było ważne: handel, przemysł, usługi, kulturę, naukę, prasę itd. Nawet patriotyzm. To oni stworzyli wzorzec polskiego patrioty. To był katolik, który kocha ojczyznę i który jest gotowy za nią oddać życie, bezwarunkowo, bez względu na to, czy to ma sens, czy – nie. To było najważniejsze. Ten wzorzec został wykreowany właśnie bezpośrednio przed powstaniem styczniowym. I to trwa do dziś. Gdy widzę na tzw. Marszu Niepodległości Żyda Bąkiewicza z wysuniętą w nazistowskim geście ręką z krzyżem w dłoni, to od razu przypominają mi się te „patriotyczne demonstracje” przed powstaniem styczniowym. I dziś wielu nabiera się na ten tani, odpustowy patriotyzm. W dużym stopniu zapewne jest za to odpowiedzialny system edukacji i szeroko pojęta propaganda, ale obie te dziedziny kontrolują Żydzi, więc nie może być inaczej.

Lektura tego blogu nie będzie lekka, łatwa i przyjemna, bo cytaty, które zamieściłem są długie i jest ich dużo, ale chciałem, mówiąc językiem „Radziwiłki” (kto zacz, to w poprzednim blogu), oświetlić problem z każdej strony. Chodzi mi o te relacje polsko-żydowskie, polsko-rosyjskie, żydowsko-rosyjskie, polsko-niemieckie, rosyjsko-niemieckie, bo one wszystkie gdzieś tam się materializowały w trakcie tych wydarzeń w okolicach Placu Zamkowego i Starego Miasta. A wszystko, co działo się przed powstaniem, miało tylko jeden cel, sprowokować i tym samym dostarczyć pretekst do wywołania powstania. W tej prowokacji prym wiedli Żydzi i neofici, a pomagali im Rosjanie i zruszczeni Niemcy.

To, co działo się przed powstaniem, jest najważniejsze. Reszta, czyli jego przebieg, bitwy – to wszystko jest bez znaczenia, bo z góry było zaplanowane, że ma ono upaść. Warto jednak zagłębiać się w te wydarzenia sprzed lat i je analizować, bo one pokazują, czym jest prawdziwa polityka. I tak jak kiedyś polscy naiwni patrioci nabierali się na żydowskie gierki, tak dziś też wielu na nie się nabiera i wierzy, że kanadyjski „Konwój wolności”, to tak naprawdę. Nie! Nie naprawdę. Tak jak nie naprawdę była Solidarność i wiele innych rzeczy. Historia jest bardzo ciekawa, prawdziwa historia, bo ona pozwala zrozumieć teraźniejszość. Dlatego wszyscy ją zafałszowują.

Wielka Encyklopedia Powszechna PWN wydana w latach 1962-1969 tak opisuje powstanie styczniowe:

»Powstanie styczniowe – ostatnie powstanie narodowe przeciw Rosji, rozpoczęte 22 I 1863, zakończone późną jesienią 1864, objęło tereny Królestwa Polskiego, Litwy, Białorusi i części Ukrainy.

Klęska poniesiona przez carat w wojnie krymskiej przyspieszyła w Rosji i zaborze rosyjskim kryzys systemu feudalnego, wysuwając – jako kwestię palącą – sprawę likwidacji pańszczyzny oraz uwłaszczenie. Zaostrzająca się walka chłopów o własność ziemi otworzyła patriotom polskim perspektywy porwania ludu do walki przeciw zaborcy. Zjednoczenie Włoch z pomocą Francji budziło nadzieje na dalsze zwycięstwa sprawy narodowej w Europie.. Pierwsze tajne związki studentów i oficerów polskich, powstałe na wyższych uczelniach w Cesarstwie (petersburskie koło oficerskie Z. Sierakowskiego, Związek Trojnicki w Kijowie), przygotowywały powstanie w porozumieniu z rosyjskim ruchem rewolucyjnym. Od 1859 w Warszawie powstawały tajne kółka młodzieżowe, kierowane przez N. Jankowskiego, K. Majewskiego, J. Kurzynę. Ziemiaństwo zrzeszone w Towarzystwie Rolniczym, jak również koła burżuazyjnej inteligencji (tzw. millenerzy) trzymały się programu pracy organicznej.

Od czerwca 1860 (pogrzeb generałowej Sowińskiej) młodzież warszawska dla zmobilizowania szerszych grup społecznych urządzała manifestacje uliczne. W lutym 1861 manifestacje te doprowadziły w Warszawie do starcia z wojskiem (pięciu poległych 27 lutego); po tych wypadkach burżuazja i ziemiaństwo włączyły się do ruchu, aby utrzymać go w granicach wyłącznie „moralnej rewolucji”. Władzę porządkową objęła Delegacja Miejska, w skład której weszli przedstawiciele warszawskiej finansjery, kupiectwa i duchowieństwa. Ułożono adres do cara z ogólnikowymi żądaniami. Rząd rosyjski zapowiedział niektóre koncesje (utworzenia Rady Stanu, rad miejskich i powiatowych). Dla pozyskania konserwatywnego ziemiaństwa na rzecz ugody mianowano A. Wielopolskiego dyrektorem Komisji Wyznań i Oświecenia Publicznego. Wielopolski nie zdołał jednak pozyskać burżuazji warszawskiej ani opanować sytuacji na wsi; wobec zatargów między chłopami a szlachtą na Podlasiu rozwiązał 4 kwietnia Delegację Miejską, a 6 kwietnia Towarzystwo Rolnicze. Jednakże masakra bezbronnego ludu na placu Zamkowym (8 IV 1861) uniemożliwiła ugodę. Kraj ogarnęło wrzenie. Chłopi niemal powszechnie zaprzestali pracy na pańskim, co zmusiło rząd do wydania (16 maja) zarządzenia zmiany pańszczyzny na okup pieniężny. Jednakże za uwolnienie od pańszczyzny mieli chłopi płacić wysoki okup pieniężny, przekraczający ich możliwości finansowe.

Ruch patriotyczny przybierał formy manifestacji kościelnych (nabożeństwa, śpiewy) i żałoby narodowej – ogarniając ogół ludności miast i miasteczek. Władze carskie wprowadziły w Królestwie stan wojenny (14 X 1861); wojsko wtargnęło do dwóch warszawskich kościołów, co spowodowało zatarg z duchowieństwem. W końcu 1861 powstały dwa rywalizujące ze sobą obozy polityczne „Białych” i „Czerwonych”, zakładające tajne organizacje na terenie kraju. W „czerwonym” Komitecie Miejskim (od maja 1862 w Centralnym Komitecie Narodowym) na czoło wysunął się J. Dąbrowski jako naczelnik m. Warszawy, współpracujący ze spiskującymi oficerami polskimi i rosyjskimi. Sytuacja polityczna w Królestwie Polskim stawała się coraz bardziej napięta, rozszerzała się konspiracja; w Warszawie wykryto spisek wśród rosyjskiej załogi wojskowej. Rząd carski starał się opanować sytuację za pomocą ustępstw liberalnych.

W czerwcu car Aleksander II powołał na namiestnika swego brata w. ks. Konstantego Mikołajewicza, a Wielopolskiego mianował naczelnikiem rządu cywilnego. Podjęte przez niego reformy (spolszczenie szkolnictwa, równouprawnienie Żydów, oczynszowanie chłopów) nie zdołały pozyskać „białych”, którzy widząc niepopularność ugody w opinii publicznej zgłaszali pod adresem caratu daleko idące postulaty. Pozostający w ukryciu Centralny Komitet Narodowy ogłosił się jedynie prawowitym, tymczasowym Rządem Narodowym i zawarł formalny sojusz z rosyjską Ziemlą i Wolą dla wspólnej walki z caratem. W celu rozbicia organizacji „czerwonych” zarządzono 14/15 I 1863 z inicjatywy Wielopolskiego brankę. Pod naciskiem kół spiskowych Centralny Komitet Narodowy wyznaczył termin rozpoczęcia powstania na 22 I 1863; walkę zbrojną rozpoczął nocny atak na carskie garnizony.

Tymczasowy Rząd Narodowy ogłosił Manifest powstańczy i dekrety o uwłaszczeniu chłopów, które otwierały możliwość przekształcenia powstania w wojnę ludową. „Biali” początkowo sprzeciwiali się ruchowi zbrojnemu, ale po kilku tygodniach przeszli na jego stronę, by utrzymywać nad nim kontrolę, wiążąc losy powstania z interwencją dyplomatyczną mocarstw zachodnich. Zmierzając do opanowania władzy, „biali” przeciwstawili ”czerwonemu” dyktatorowi Ł. Mierosławskiemu własnego dyktatora M. Langiewicza. Po rychłym upadku obu dyktatur władzę zatrzymał tajny Rząd Narodowy.«

Na temat Ziemli i Woli encyklopedia pisze:

„Ziemla i Wola (ziemia i wolność) – tajna rewolucyjna organizacja w Rosji powstała w 1861/62 w wyniku połączenia działalności petersburskiego ośrodka rewolucyjnego (bracia N.A. i Aleksander A. Sierno-Sołowiowiczowie, A.A. Slepcow, Nikołaj N. Obruczew) i londyńskiego (A.I. Hercen, N.P. Ogariow i M.A. Bakunin); przywódcą duchowym Z. i W. był N.G. Czernyszewski; dokumentem programowym Z. i W. stała się napisana przez Ogariowa proklamacja Czto nużno narodu?, w której wysunął żądania ziemi dla chłopów i swobód politycznych; cele te miały być osiągnięte w wyniku rewolucji chłopskiej. Na działalność Z. i W. w dużym stopniu wpłynęło przygotowywane w Polsce powstanie (rozmowy londyńskie z przedstawicielami Centralnego Komitetu Narodowego). Podczas powstania związani z Z. i W. oficerowie rosyjscy w Polsce wystąpili po stronie powstańców.”

W zasadzie to można powiedzieć, że ten encyklopedyczny opis tego, co działo się przed powstaniem jest spójny i przejrzysty. Niby wszystko w nim jest, ale jak zwykle diabeł tkwi w szczegółach. Henryk Rolicki w swojej książce Zmierzch Izraela z 1932 roku pisze:

»„W Polsce dało się zauważyć poważne wrzenie, które udzielało się także żydom.” – Samuel Hirszhorn Historia żydów w Polsce.

Toteż margrabia Wielopolski, zgodnie z biurokratami rosyjskimi upatrywał w reformie żydów „odtrutkę przeciw rewolucji” – Samuel Hirszon Historia żydów w Polsce. Wyjednał dla żydów prawa polityczne, czynne i bierne prawo wyborcze do rady gubernialnej. Aleksander II zatwierdził ten projekt w dn. 24 maja 1861 r. Nie wstrzymało to żydów od ideału rewolucji wszechświatowej, rewolucji mesjańskiej. Toteż „duch rewolucyjny hulał po całym państwie, przy czym rewolucjoniści rosyjscy mieli się połączyć z powstańcami polskimi do walki za naszą i waszą wolność. Propagowana rewolucja miała tedy być ogólnokrajową, ogólnopaństwową lub jak zapewniali niektórzy entuzjastyczni emigranci, omal nie ogólnoludzką”. – Samuel Hirszhorn Historia żydów w Polsce.

Pojawia się w Warszawie krakowski rabin Meisels, który przedtem maczał palce w rewolucji 1848 r.

„Gdy zapytano go, dlaczego on, żyd ortodoksyjny, trzyma z lewicą, a nie z prawicą, odrzekł kalamburem: Die Juden haben keine Rechte (żydzi nie mają praw, a także żydzi nie mają prawicy – przyp. aut.)”. – Samuel Hirszhorn Historia żydów w Polsce.

„W Warszawie ruch rewolucyjny rozpoczął się od niewinnych manifestacji, w których na równi z Polakami brali udział żydzi. Kierownictwo Meiselsa, kaznodziei Lastrowa i przedstawicieli gminy warszawskiej nadawało przy tym wszelkim wystąpieniom piętno reprezentacji ogółu żydowskiego. W manifestacji 25-27 lutego 1861 r., która zakończyła się śmiercią pięciu poległych, wielu żydów ucierpiało od kul… Meisels należał do składu delegacji, która się udała do namiestnika Gorczakowa, celem żądania zadośćuczynienia za przelaną krew. W demonstracyjnym pochodzie pogrzebowym, idącym za trumną poległych, razem z duchowieństwem katolickim znalazło się także duchowieństwo żydowskie z Meiselsem na czele. Wielu żydów uczestniczyło w kościołach na odprawianych mszach zadusznych ze śpiewem i mowami patriotycznymi”. – Samuel Hirszhorn Historia żydów w Polsce.

I znowu podczas pogrzebu sybiraka, Ksawerego Stobnickiego, za trumną „szli zarówno żydzi, jak i chrześcijanie. Po złożeniu trumny w grobie i odprawieniu zwykłych modłów nad zmarłym, orszak pogrzebowy udał się z Powązek na cmentarz żydowski, złączywszy się po drodze z gromadą żydów, śpiewających Boże coś Polskę i dążących na mogiłę Antoniego Eisenbauma, zmarłego dawniej dyrektora szkoły rabinów… Tymczasem na Placu Zamkowym gromadziły się tłumy manifestantów. Wojsko rozpoczęło szarżę i strzelaninę. Wracający z pogrzebu Stobnickiego, słysząc strzały, połączyli się z zebranymi na Placu Zamkowym. Do tłumu śpiewającego Święty Boże wyszedł kapucyn z krzyżem, ale żołnierze powalili go kolbami. Wtedy krzyż z jego rąk pokrwawiony wziął młodzieniec, Karol Nowakowski, a gdy żołnierze porwali go do zamku, krzyż dostał się do rąk żyda Laudego, który wzniósł go ponad głowy klęczącego tłumu, ale po chwili padł pod kulami”. – Samuel Hirszhorn Historia żydów w Polsce.

Agitatorzy żydowscy kręcili się także po wsiach, podburzając do powstania. W r. 1861 pisał emigrancki „Przegląd rzeczy polskich”:

„Mówią, że w wielu okolicach chłopi kosy prostują, że w innych znowu, przez rząd podbechtani, nie dowierzają szlachcie, ale to pewna, że wszędzie po wsiach kręcą się żydkowie z poczciwym słowem i z chętną dla pracy naszej usługą”. – Cytuje Samuel Hirszhorn Historia żydów w Polsce.

Żydzi do tego stopnia zadomowili się w kościołach katolickich Warszawy, że niekiedy „pełnili nawet obowiązki kwestarzy w kościołach, a mianowicie w kościele Bernardynów podczas nabożeństwa żydzi zebrali na powstanie kilka tysięcy złotych”. – Samuel Hirszhorn Historia żydów w Polsce.

Z chwilą wybuchu powstania rabini wydali odezwę do ludności żydowskiej, wzywającą do poparcia powstania i kończącą się znamiennym zwrotem: „kto roztropny, ten pojmie, że tylko tą drogą, a nie inną, dobro kraju osiągnięte być może”.

Apelują więc, jak to czynił Jakub Lejbowicz Frank w swych odezwach, nie do uczuć współwyznawców, lecz do… roztropności.

Komentując tę odezwę pisze historyk żydowski:

„Umiarkowany ton odezwy w porównaniu z bojową proklamacją Rządu Narodowego jest uderzający: ani jednego zdania rewolucyjnego, ani jednego nawet antyrosyjskiego… nie czuli się moralnie upoważnieni do angażowania zbiorowości żydowskiej w zdecydowaną rewolucję i woleli tę sprawę traktować ogólnikowo i mętnie”. – Samuel Hirszhorn Historia żydów Polsce.

Na koniec proste fakty:

„W lipcu 1863 r. Rząd Narodowy w Warszawie skazał pięciu żydów na karę śmierci za szpiegostwo na rzecz Rosjan”. – Samuel Hirszhorn Historia żydów w Polsce.

„Powściągliwy stosunek żydów litewskich do powstania ocalił ich po stłumieniu buntu od krwawych porachunków okrutnego Murawiewa. Również w Królestwie ani powstanie, ani jego stłumienie nie miało dla ogółu żydów zbyt poważnych następstw”. – Samuel Hirszhorn Historia żydów w Polsce.

Na gruzach polskiego powstania podały sobie ręce Rosja i Prusy do ścisłego przymierza, trzymając zbrojną straż nad mogiłą naszej niepodległości.

Za to żydom powodzi się niezgorzej, bo „zrujnowana szlachta musi kołatać do żydów o pożyczki lub posady. Odradzająca się klasa burżuazyjna hołduje poglądom liberalnym i znajduje się w kontakcie z żydami, trzymającymi w handlu i przemyśle prym… antysemityzm nie miałby obecnie w Polsce na czym się opierać”. – Samuel Hirszhorn Historia żydów w Polsce.

I znowu (bo wcześniej Rolicki pisał o powstaniu listopadowym – przyp. W.L.) na przykładzie 1863 r. możemy stwierdzić, że żydzi podżegali Polaków do wybuchu, tym razem już nie tylko poprzez związki węglarskie, lecz nawet bezpośrednio. W swej miłości do Polski posuwali się tak daleko, że nawet przezwyciężyli odwieczną nienawiść do Kościoła katolickiego, nosili krzyże, śpiewali „Boże coś Polskę” w kościołach i podczas nabożeństw zbierali datki na powstanie. Po jego wybuchu wydali „roztropną” odezwę, a potem… nie dał im się we znaki Murawiew i nie ucierpieli też w Królestwie. Za to wiedli prym w handlu i przemyśle, szlachta kołatała do nich o posady, zaś antysemityzm „nie miał się na czym opierać”.«

Stanisław Didier w książce Rola neofitów w dziejach Polski z 1934 roku pisze:

»Nie omieszkano też zaopiekować się młodzieżą polską. Następuje masowe zawiązywanie się rozmaitych kółek organizacyjnych wśród akademików polskich na terenie Petersburga, Kijowa i Warszawy. Początek powstawania tych kółek zbiegł się dziwnie z datą przyjazdu do Polski (1860 r.) jednego z sekretarzy Jakuba Cremieux, krzątającego się wówczas koło zorganizowania „Alliance Israelite Universelle”. Tym wysłannikiem był znany z pobytu Mickiewicza nad Bosforem, neofita Armand Levy, redaktor „Constitutionnel” (głównego organu liberalnego żydostwa paryskiego), propagującego myśl przewrotu społecznego w Rosji.

Działalność tych komórek, złożonych przeważnie z ludzi dobranych zupełnie przypadkowo, w pierwszej swej fazie była bardzo słaba. Trzeba było jak najprędzej dążyć do jej wzmocnienia. Tej roli podjęło się paru młodych i wpływowych działaczy neofickich, cieszących się popularnością wśród studentów i uczniów szkół średnich. Na plan pierwszy wysunął się wśród nich Karol Majewski, sekretarz Leopolda Kronenberga. Był on osobistością niezwykle wpływową w kołach konspiracyjnych, bożyszczem ufającej mu bezgranicznie młodzieży.

W 1860 roku Majewski posiadał największe wpływy wśród studentów, przewodniczył tajnemu „komitetowi akademickiemu” i wszedł do zarządu konspiracyjnego „stowarzyszenia uczniów szkoły sztuk pięknych i młodzieży miejskiej”. Sekundował mu dzielnie Maksymilian Unszlicht, wchodzący w skład komitetu akademickiego (składającego się z trzech osób), działającego wśród akademików i uczniów. Został ponadto utworzony przez Majewskiego rodzaj komitetu ponadpartyjnego (do którego wchodził również Edward Jürgens, syn Żydówki), kierującego wszystkimi kółkami i stowarzyszeniami młodzieży o charakterze politycznym, powstającymi wówczas w Warszawie. Przystąpiono też do pracy nad urobieniem starszego pokolenia. Powołano mianowicie do życia w 1859 r. komitet, w którego skład weszli: Jürgens, zaufany jego Henryk Wohl, Natansonowie, neofita Andrzej Wolf, frankista inż. Stanisław Jarmund i inni. Stał się on z czasem zawiązkiem organizacji Czerwonych, prącej do walki zbrojnej z Rosją. Nie darmo bowiem Leopold Kronenberg pisał w liście z dn. 18 I 1860 r., że „sprawa żydowska nie jest najpierwszą i są inne daleko ważniejsze”. Tą rzeczą ważniejszą dla przywódcy żydostwa polskiego było zapewne rzucenie „gojów” do beznadziejnej walki z zaborcą. Przygotowaniem do tego miały być wielkie manifestacje, których głównymi reżyserami byli mechesi, grupujący się około Jürgensa i Majewskiego.

Program agitatorów (których liczne rzesze włóczyły się w oczekiwaniu wypadków po bruku Warszawy), potępiający politykę dążącą do uzyskania najkorzystniejszych nawet dla kraju reform, napotkał na stanowczy opór Andrzeja Zamoyskiego, prezesa „Towarzystwa Rolniczego”. Uważał on, że drogą spisków nic się nie wywalczy. Dążenie do powstania nazywał zbrodnią, która doprowadzi do ruiny rezultaty pracy cichej, prowadzonej z takim mozołem przez lat trzydzieści. Około Zamoyskiego skupiał się żywioł umiarkowany, który uważał, że trzeba poprzeć „Towarzystwo Rolnicze”, pracować powoli i bez rozgłosu, może długo, ale pewnie, by dojść w końcu do tego, że Polska, jak owoc dojrzały, sama odpadnie od rosyjskiego drzewa. Politycy polscy, grupujący się około Zamoyskiego, uważali, że powstanie, które nie będzie w stanie zwyciężyć, spotęguje tylko w Moskwie nienawiść do Polski. Nawet „Strażnica”, pismo wychodzące tajnie w r. 1861-1863, doradzała poczekać z rozpoczęciem walki zbrojnej. Stanowisko „Strażnicy” popierali: Rafał Krajewski, stracony przez Moskali wraz z Trauguttem, i sybirak A. Giller, wybitny działacz powstańczy, który pisał („Historia powstania narodu polskiego”, t. II, str. 56), że „gdyby z wybuchem powstania czekać umiano, doczekalibyśmy się wkrótce rozstroju i rozkładu Moskwy, który ułatwiłby nam wojnę”. Opinię działaczy polskich podzielał rewolucjonista rosyjski Hercen, w którego odezwie do oficerów armii carskiej (z dn. 15 XI 1862 r.) czytamy, że „przedwczesny wybuch w Polsce nie tylko jej nie oswobodzi, ale was zgubi i niezawodnie zahamuje rozwój naszej sprawy rosyjskiej”.

Nic więc dziwnego, że do działalności „Towarzystwa Rolniczego” odnosił się bardzo nieprzychylnie Leopold Kronenberg. Dzięki niemu przygotowany został artykuł przeciwko „Tow. Roln.”, który miał być umieszczony w „Gazecie Polskiej” ( jej właścicielem był Kronenberg – przyp. W.L. ); w ostatniej chwili jednak wstrzymano drukowanie tego artykułu, zresztą bez wiedzy Kronenberga.

W swojej nienawiści do „Tow. Roln.” dziwnie zgodny był Kronenberg z grupą generałów rosyjskich, przeważnie niemieckiego pochodzenia, na której czele stał Kotzebue. Kamaryla wojskowa zwalczała zacięcie działalność „Tow. Roln.”. Kotzebue zwrócił nawet uwagę namiestnika Gorczakowa na liczne tworzące się komitety i delegacje Towarzystwa i ożywiony udział jego członków w rozmaitych konkursach i próbach rolnych. Gorczakow polecił wysłać odpowiednie zarządzenia do Zamoyskiego, zabraniając działania w poszczególnych komitetach. Członkowie Towarzystwa mogli działać tylko wspólnie. Było to poważnym ciosem dla Zamoyskiego. Prosił on jednak członków Towarzystwa o wytrwanie. Czy wyłącznym źródłem poczynań Niemca Kotzebue’go była przede wszystkim jego rasowa nienawiść do Polaków, nie wiadomo.

Faktem jest, że poszczególni generałowie rosyjscy byli na żołdzie żydowskim, o czym wyraźnie pisze Mikołaj Berg w swojej pracy pt. „Zapiski o powstaniu polskim”, t. II str. 114.

Czułą opieką otoczyli poza tym Żydzi wielkorządców rosyjskich w Warszawie. Gdy po śmierci Paskiewicza mianowany został namiestnikiem Królestwa stary i mało energiczny ks. Gorczakow, wysunął się na czoło kamaryli cywilnej, grupującej się na Zamku Królewskim, Juliusz Enoch.

Znowu, dzięki swemu stanowisku i bogactwu, należał Enoch do tej licznej i wpływowej sfery Żydów chrzczonych w Warszawie, która w wypadkach 1861-1865 r. była pierwszorzędnym czynnikiem na wszystkich polach. Gładki, dowcipny, władający świetnie francuszczyzną, uzyskał Enoch taki wpływ na namiestnika, że powszechnie nazywano go faktorem Gorczakowa. W chwilach specjalnie trudnych dla księcia, Enoch umiał znaleźć się zawsze pod ręką niecierpliwego starca. Kierował nim jakiś szczególniejszy instynkt żydowski i przeczucie, gdyż zjawiał się zawsze, jak na zamówienie. Zawsze wesoły, umiał Enoch od czasu do czasu wcale dowcipnie zażartować i wywołać uśmiech na ustach otaczających osób, i to w chwilach, gdy nikomu śmiać się nie chciało. Toteż stary arystokrata rosyjski, darząc zdolnego i zręcznego neofitę bezgranicznym zaufaniem, zarekomendował go nawet na dworze petersburskim. I tam umiał Enoch tak sprytnie pokierować, że w krótkim czasie stał się człowiekiem, z którym kamaryla dworu carskiego zaczęła się poważnie liczyć. Nie darmo pisze o nim A. Giller („Historia powszechna narodu polskiego”, t. I, str. 24), że „używał Enoch w Petersburgu znaczenia i był bardzo ceniony przez cara”. Doszedłszy do tak wielkiego znaczenia nie zrywał Enoch ze swymi współbraćmi. Pozostawał on w dalszym ciągu w bliskich stosunkach z najwpływowszymi rodzinami pochodzenia żydowskiego.

Wszelkie swoje wpływy rzucił Enoch na szalę w chwili, gdy w sferach rosyjskich powstał projekt uspokojenia wzburzonych umysłów w Królestwie przez powołanie wybitnego Polaka na jeden z naczelnych urzędów w kraju. On to właśnie wprowadził Wielopolskiego do Gorczakowa i przedstawił go jako opatrznościowego człowieka, którzy przy powszechnym rozdrażnieniu zechce przyjąć urząd, ofiarowany mu przez Rosję i doprowadzi do pacyfikacji kraju. Gdy namiestnik upoważnił Enocha do wybadania margrabiego, ten umiał tak wpłynąć na magnata, że zgodził się przyjąć stanowisko dyrektora mającej się utworzyć Komisji wyznań i oświecenia publicznego. Wiele też Enoch dopomógł margrabiemu w Petersburgu, towarzysząc mu w jego podróżach do stolicy Rosji. Zbliżył on poza tym Wielopolskiego do wpływowych semitów, których echem stał się z czasem dumny magnat (Z. L. S., „Historia dwóch lat 1861-1862”, t. II, str. 177).

Powołanie margrabiego Wielopolskiego, człowieka wprawdzie bardzo zdolnego, lecz niebywałej dumy (wskutek której niechętne mu były szerokie warstwy narodu), początkowo na stanowisko dyrektora Komisji wyznań i oświecenia publicznego, a później naczelnika urzędu cywilnego Królestwa, było ciężkim błędem politycznym.

O wiele odpowiedniejszym człowiekiem w tak krytycznej dla kraju chwili byłby Andrzej Zamoyski, cieszący się wielką popularnością wśród ogółu polskiego. Nie miał on jednak poparcia wpływowego żydostwa stolicy, które prowadziło z nim cichą walkę.

Filosemityzm Wielopolskiego nie ustrzegł go jednak od nagonki, jaką rozpoczęli na niego poszczególni neofici. Pisma zagraniczne, informowane odpowiednio przez swoich korespondentów, obrzucały błotem margrabiego. Jednego z takich, Wacława Szymanowskiego, współredaktora „Tygodnika Ilustrowanego”, aresztowano i wysłano na mieszkanie do Białej Podlaskiej. (Obszerniej charakteryzuje to zdarzenie Walery Przyborowski, w pracy swej, wydanej pod pseudonimem Z. L. S., „Historia dwóch lat 1861-1862”, t. III, str. 27). Dwuznaczną politykę prowadziła też w stosunku do Wielopolskiego „Gazeta Polska”. Raz zdawała się popierać margrabiego, zachęcając ludność do czynnej współpracy z nim (powstawała wtedy przeciwko Czerwonym), to znów występowała energicznie przeciwko niemu, starając się poderwać jego autorytet w społeczeństwie.

Taka akcją zaskoczeni byli aryjscy przyjaciele Wielopolskiego, a przede wszystkim on sam. Margrabia spodziewał się bowiem, że Żydzi, obdarowani przez niego szeregiem praw, poprą go niezawodnie. Nie mógł przypuszczać, że rola jego po rozwiązaniu „Towarzystwa Rolniczego” i zgnębieniu Andrzeja Zamoyskiego, w oczach „żydowskich przyjaciół”, była skończoną. Użyty jako taran do rozbicia umiarkowanego obozu polskiego, powinien był odejść po dokonaniu swego dzieła.

W kraju zaś wrzało coraz więcej. Organizacja Czerwonych parła do powstania, do którego wstępem miały być urządzane manifestacje. Znając głęboką religijność ogółu, starali się Czerwoni nadać początkowo manifestacjom charakter obchodów kościelnych. Pierwszym takim obchodem był pogrzeb generałowej Sowińskiej, wdowy po obrońcy Woli w r. 1831. Wzięło w nim udział wiele tysięcy ludzi, pielgrzymując po pogrzebie na dawne szańce Woli. Przy udziale tysięcznych tłumów odbyły się manifestacyjne nabożeństwa w rocznicę wybuchu powstania listopadowego, bitwy grochowskiej itp.

Pierwsze krwawe ofiary padły na ulicach stolicy w lutym 1861 r. Gorczakow, obserwujący w towarzystwie Enocha, który nie odstępował namiestnika w tych burzliwych czasach nawet na chwile, z okien Zamku przebieg manifestacji dał rozkaz wojskom rozpędzenia tłumu. Manifestacja zakończyła się salwami wojsk rosyjskich; od kul poległo pięciu Polaków. W Warszawie nastąpiło nieopisane wzburzenie; rzemieślnicy klękali na ulicach i głośno przysięgali zemstę. Naprężoną sytuację pogorszył fakt rozwiązania wkrótce potem „Towarzystwa Rolniczego”. Wykorzystali to dla przygotowania nowej manifestacji Czerwoni, najzajadlejsi wrogowie żywiołów grupujących się koło Andrzeja Zamoyskiego. W wielkiej manifestacji kwietniowej wzięli liczny udział Żydzi. Skupieni na ul. Mariensztadt zachowywali się specjalnie hałaśliwie, prowokując wojsko rosyjskie. Dwustu zabitych i czterystu rannych zaległo ulice Warszawy. Co się tyczy narodowości poległych, to autor (Z. L. S.) dzieła pt. „Historia dwóch lat 1861-1862” (t. II, str. 344) wymienia zaledwie trzy nazwiska żydowskie. Pozostali byli to Polacy, synowie ludu staromiejskiego.

Stosunkowo łatwo udało się „mechesom” spopularyzowanie idei walki zbrojnej z Rosją wśród przedstawicieli zamożnych sfer polskich. Dzięki staraniom Jürgensa powstała na gruzach „Towarzystwa Rolniczego” organizacja nowa, na wpół tajna, którą dla jej umiarkowania przezwano „Białą”. Na czoło Białych wysunęli się w krótkim czasie: Leopold Kornenberg, którego podejrzewano, nie bez powodu zresztą, iż to on głównie przyczynił się do rozwiązania Tow. Roln., Karol Majewski, Jürgens, Aleksander Kurtz, wielki przyjaciel Enocha i Władysław Zamoyski. Dzięki zaagitowaniu przez Karola Majewskiego dwu zapalonych ziemian: Kołaczkowskiego i Siemieńskiego, do nowo założonej organizacji przystąpiła młodsza generacja ziemiaństwa, zdezorientowana po skasowaniu Tow. Roln. i idąca od tej pory na pasku nienawidzących jej „mechesów”. Mieli też powodzenie Biali wśród bogatego mieszczaństwa warszawskiego, przeważnie pochodzenia żydowskiego. Przywódcy Białych nawiązali ścisły kontakt z tzw. „Biurem Polskim”, które, powstawszy w 1860 r., mieściło się w „Hotelu Lambert”. Należeli do niego m. in. Ludwik Wołowski, Leon Kapliński i Julian Klaczko.

Zaabsorbowawszy uwagę społeczeństwa, grupującego się w poszczególnych organizacjach, przygotowaniami do zbrojnej walki z zaborcą, przystąpili przywódcy neoficcy do dalszej „pracy”. Dążyli oni do jak największego skłócenia najpoważniejszych ugrupowań politycznych w kraju, tj. Czerwonych i Białych. Dokonać tego miał Karol Majewski, stanowiący niejako ogniwo między Czerwonymi i Białymi, do spółki z Leopoldem Kronenbergiem, o którym Z. L. S. pisze („Historia dwóch lat 1861-1862”, t. III, str. 299), że „we wszystkich partiach miał swoich ludzi”. Na zebraniu przywódców Białych, Kronenberg, w którego mieszkaniu odbywało się posiedzenie, zgłosił wniosek, ażeby wydać w ręce Wielopolskiego głównych działaczy Czerwonych. W ten sposób miano dopomóc margrabiemu do pacyfikacji kraju. Po dłuższej dyskusji projekt Kronenberga, gorąco poparty przez Jürgensa, został przyjęty. Miał to uczynić Karol Majewski, orientujący się najlepiej co do składu osobowego kierowników Czerwonych. W pałacu Brühlowskim, gdzie rezydował Wielopolski jako naczelnik rządu cywilnego, toczyły się rozmowy między Majewskim a margrabią w obecności Kronenberga. Pertraktacji powyższych nie doprowadzono do skutku. Doszły one jednak do uszu bacznych na wszystko Czerwonych. Przyczynił się do tego głównie Majewski, który informował ich stale o poczynaniach Białych. Zawrzała słusznym gniewem brać szeregowa Czerwonych, nie orientująca się w prowokatorskich poczynaniach „mechesów”, dążących do rozbicia społeczeństwa polskiego. Od tej pory uważała ona Białych za wrogów bardziej niebezpiecznych niż Moskale i Niemcy.

Do opanowania pozostawała jeszcze masa chłopska, niechętnie na ogół nastrojona względem żydostwa. Zdaniem przywódców neofickich, trzeba było zwrócić uwagę wieśniaków w inną stronę. Bardzo ciekawy w tym względzie jest przegląd Karola Majewskiego, wypowiedziany na jednym z zebrań przyszłych kierowników powstania, że „niech na Białorusi lub gdziekolwiek bądź chłopi zarżną z pięciu szlachciców, a wtedy kwestia ta sama się rozwiąże prędko i stanowczo” (Z. L. S., „Historia dwóch lat 1861-1862”, t. III, str. 482). Powiedzenie tak to się spodobało Jürgensowi, że przy najbliższej sposobności uściskał serdecznie Majewskiego. Opinie ich podzielali liczni działacze Czerwonych, jak to: Löwenhardt, Henryk Wohl, Jarmund, frankista Zwierzchowski, będący zarazem na usługach policji rosyjskiej i inni. Uważali oni, że powstanie należy rozpocząć od krwawego przewrotu społecznego. „Chamski Ereb” miał uderzyć na szlachtę. Zdaniem neofitów naród polski, „chcąc dosłużyć się ojczyzny, wypławić się naprzód musi w krwi własnej potokach” (Z. L. S., „Historia dwóch lat 1861-1862”, t. I, str. 189). Toteż w krótkim czasie rozpoczęła się intensywna agitacja między wieśniakami, skierowana przeciwko szlachcie. W lasach podlaskich, w wielkich borach świętokrzyskich i suchedniowskich, i w wielu innych okolicach Królestwa i Litwy pojawili się tajemniczy emisariusze, o których Giller pisze („Historia powszechna Polski”, t. II, str. 365-367), że byli to „agitatorowie socjalni”, zwani leśnikami, przygotowujący zaburzenia społeczne”. Demagodzy ci, będący wysłańcami Czerwonych, zacietrzewieni wrogowie szlachty, nie oszczędzali tej ostatniej w swych pogawędkach z chłopami, malując ją w kolorach najczarniejszych. Unikali oni jak najstaranniej dworów i ludzi wykształconych, obcując tylko z ludem prostym. W stałym kontakcie z tymi agentami byli Żydzi, mieszkający w miastach w pobliżu tych miejscowości, w których ukrywali się „leśnicy”. Synowie Izraela komunikowali im wszelkie wiadomości i ostrzeżenia, jak to miało miejsce przed rewizją, dokonaną z rozporządzenia władzy lubelskiej. W Warszawie zaś zaczęła krążyć anonimowo sporządzona lista osób „zlej wiary”, tj. złych Polaków, podająca częstokroć nazwiska ludzi najszanowniejszych i najuczciwszych.

Podjudzanie włościan przeciwko szlachcie szło na rękę zamiarom wojskowych rosyjskich, pochodzenia niemieckiego. Agitatorom Czerwonych przychodzili często z pomocą przebrani oficerowie moskiewscy. Tak w ziemi miechowskiej podjudzał chłopów przeciwko dziedzicom major baron von Osten-Sacken, godny towarzysz prowokatorów: Salisa Rozengolda, Władysława Krzyżanowskiego i innych.

Do zaognienia stosunków wewnętrznych w kraju przyczyniała się też bardzo spekulacja żydowska. Istniejący w Królestwie bilon, w ilości trzech milionów rubli, nie mógł uczynić zadość potrzebie zamiennej, zwłaszcza że Żydzi wycofywali go powoli w celach spekulacyjnych. Przyszło do tego, że za zmianę rubla papierowego na srebro lub miedź, synowie Izraela pobierali 70%, a często i więcej, co oczywiście odbijało się głównie na kieszeni ludzi ubogich.«

Marek Topczewski w swojej pracy, wydanej z okazji 150 rocznicy wybuchu powstania, Wybuch powstania styczniowego w świetle „Pamiętników” abpa Zygmunta Szczęsnego Felińskiego, pisze:

»Rewolucja społeczna czy powstanie narodowe?

Wybuch powstania został opisany w Pamiętnikach abpa Felińskiego w sposób lakoniczny: „Jakoż z 22 na 23 stycznia wybuchło ogólne powstanie w kraju; mówię: ogólne co do miejsca, nie zaś co do ludności, gdyż bardzo nieliczna gromadka spiskowych za broń pochwyciła”. Pierwsze walki powstańcy rozpoczęli właściwie bez broni, musieli ją zdobywać na żołnierzach rosyjskich. Zdaniem Felińskiego ta „garstka źle uzbrojonych i nie wprawionych do walki ochotników” nie miała szans ani nadziei na zwycięstwo (patrz powstanie warszawskie – przyp. W.L.).

Oficjalnie walkę zbrojną z wojskami rosyjskimi zapoczątkowało ogłoszenie 22 stycznia 1863 r. Manifestu KCN, który mianował się Tymczasowym Rządem Narodowym, ale według Felińskiego rozpoczęła się ona już „od zamachu na życie Lüdersa i odtąd nie ustawała ani na chwilę, nie śmiejąc tylko wychylić się zza węgła i wystąpić w otwartym polu. Krwawa rękawica rzucona już była rządowi”.

Rankiem 27 czerwca 1862 r. w Ogrodzie Saskim w Warszawie doszło do zamachu na carskiego namiestnika Królestwa Polskiego hrabiego Aleksandra Nikołajewicza von Lüdersa.Zamachowiec, oficer pochodzenia ukraińskiego, Andriej Potebnia wypalił mu w kark z pistoletu i szybko się oddalił. Namiestnik, choć ciężko ranny przeżył.

Zamach ten zapoczątkował serię ataków na funkcjonariuszy władz carskich, których wykonawcami w większości było tzw. bractwo sztyletników, tajnych egzekutorów działających na zlecenie Komitetu Centralnego Narodowego, który z chwilą wybuchu Powstania Styczniowego przekształcił się w Tymczasowy Rząd Narodowy.(https://historia.org.pl/2013/01/19/sztyletnicy-tajni-likwidatorzy-w-sluzbie-rzadu-narodowego/)

Branka przeprowadzona w Warszawie w nocy z 14 na 15 stycznia była bezpośrednim sygnałem do wybuchu powstania. KCN jeszcze jesienią zobowiązywał się, że do poboru do wojska carskiego nie dopuści, a gdyby nie mógł mu przeszkodzić, powoła naród do walki. Chociaż 15 stycznia policja w Warszawie zabrała z domów 1 800 osób, to większość członków organizacji czerwonych schroniła się już wcześniej w lasach kampinoskich i serockich., tworząc pierwsze oddziały partyzanckie, gdyż KCN poznał odpowiednio wcześniej tajne plany Wielopolskiego dotyczące poboru. Rząd powstańczy natomiast ukrywał się i funkcjonował w Warszawie. Utworzono tu cały aparat tajnej władzy narodowej, która funkcjonowała równolegle do oficjalnych organów władzy zaborczej (skarbowość, łączność, zaopatrzenie wojskowe, policję narodową, wymiar sprawiedliwości) i zyskiwała posłuch większości mieszkańców Królestwa. Nie znalazła ona jednak uznania na arenie międzynarodowej.

Napoleon III do połowy lutego utrzymywał politykę dystansowania się od sprawy polskiej i trwania przy sojuszu z Rosją, argumentując, że powstanie to „dzieło Mazziniego i jego polskich zwolenników”, a więc ruch rewolucyjny bardziej niż narodowy. Zdanie to podzielał według Ottona Beiersdorfa także Pius IX. Natomiast wpływowi rewolucjoniści europejscy zarzucali ruchowi jego narodowo-katolicki charakter.

Kwestia włościańska

Arcybiskup Feliński opisując w Pamiętnikach zmiany, jakie nastąpiły w stosunkach społecznych w zaborze rosyjskim od wojen napoleońskich do powstania styczniowego, określa je mianem przewrotu. Podczas gdy za panowania Aleksandra I cała niemal ziemia była własnością szlachty i tylko jej przysługiwało prawo nabywania gruntów, zaś włościanie, kupcy, mieszczanie i rzemieślnicy nie mogli ani nabywać majątków, ani piastować urzędów, ani synów nawet do wyższych zakładów naukowych oddawać nie mieli prawa, to już po powstaniu listopadowym sytuacja w pewnym sensie odwróciła się: szlachta wydziedziczona i zdegradowana za udział w powstaniu została pozbawiona wielu praw obywatelskich, zaś chłopi i mieszczanie, którzy decydowali się przejść na prawosławie, mieli otwarty dostęp do szkół i kariery w administracji rosyjskiej.

Bronisław Zaleski podaje w swojej Notatce, że szlachta litewska już w 1857 r. zrzekła się swoich praw do włościan i zażądała dla nich równouprawnienia politycznego. Zaleski podkreśla również, że ustawę dotyczącą reformy agrarnej opracowywali w Rosji nie tylko urzędnicy, ale także właściciele ziemscy. Również Towarzystwo Rolnicze pod prezesurą Andrzeja Zamoyskiego od 1859 r. dyskutowało na temat kwestii włościańskiej i w lutym 1861 r. uznało „uwłaszczenie włościan za jedyny i najlepszy środek uregulowania kwestii”.

Kwestia włościańska nie była zatem domeną czerwonych, którzy wykorzystywali ją do celów propagandowych i „sądząc z Warszawy o całej Polsce, wyobrażali, że włościanie byleby im obiecać ziemie na własność, chwycą za broń równie ochoczo jak warszawscy robotnicy, którzy najchętniej garnęli się do organizacji rewolucyjnej”. Niemniej Manifest KCN o powstaniu, ogłoszony 22 stycznia 1863 r., chociaż proklamował dekrety uwłaszczeniowe włościan prawie rok później niż ustawa rządowa, to zarazem szedł dalej niż koncesje ustawy rządowej. Komitet ogłaszając uwłaszczenie, ogłosił także dekret o równouprawnieniu wszystkich stanów i wyznań, zyskując tym samym poparcie niedostatecznie uświadomionych narodowo warstw społecznych, wykluczonych dotychczas z życia społecznego.

Ucisk narodowy i religijny

Po manifestacyjnym pogrzebie abpa Antoniego Melchiora Fijałkowskiego (10 października 1861 r.) namiestnik Karol Lambert ogłosił 14 października 1861 r. stan oblężenia. Odtąd demonstranci mieli być sądzeni przez sądy wojenne i mogli być zesłani w głąb Rosji nawet bez sądu. Do cytadeli można było trafić nie tylko za udział w nabożeństwie patriotycznym, ale także za noszenie stroju narodowego, biżuterii z symbolami narodowymi lub żałoby. Represje podsycały tylko nastroje rewolucyjne. Wrzenie w stolicy osiągnęło punkt kulminacyjny, gdy 12 grudnia 1861 r. wojsko carskie na rozkaz gen. Gerstenzweiga wtargnęło do warszawskich świątyń, a w kościele bernardynów i w katedrze, gdzie były zgromadzone tłumy, zaatakowało ludzi kolbami i bagnetami, dopuszczając się grabieży dobra prywatnego i kościelnego. Warszawski konsystorz nakazał wówczas zamknięcie wszystkich kościołów w mieście, żeby uniknąć dalszych profanacji.«

Czym zatem było powstanie styczniowe? Powstaniem narodowym, rewolucją czy prowokacją? Z przytoczonych cytatów wynika, że przede wszystkim było żydowską prowokacją, do pewnego momentu rewolucją i w najmniejszym stopniu powstaniem narodowym. Co to za powstanie narodowe, w którym uczestniczy znikoma część społeczeństwa i do tego mocno zmanipulowana? Rewolucjoniści rosyjscy może mieli dobre intencje, ale szybko zostali zneutralizowani przez Żydów. Pokazuje to historia nihilizmu. Natomiast istotą tego powstania i jego prawdziwym celem było zlikwidowanie tej resztki szlachty, która zachowała w sobie jeszcze jakieś poczucie polskości w szerszym pojęciu niż tylko własny interes, skonfiskowanie jej majątków za udział w nim i to, by Żydzi stali się polską inteligencją. I stali się nią. Później zaaplikowano nam, że się tak wyrażę współczesnym językiem, dawkę przypominającą w postaci powstania warszawskiego, którego celem było zburzenie Warszawy, by ją odbudować i zasiedlić tymi, którzy przyjechali tu z Armią Czerwoną i utrwalić zdobycze powstania styczniowego.

Ciekawe, że od powstania styczniowego odżegnywali się zarówno europejscy nacjonaliści, jak i europejscy rewolucjoniści. To by chyba świadczyło o tym, że i jedni i drudzy mieli tych samych nieznanych przełożonych.

Kto wywołał to powstanie i w jakim celu, to wystarczy przeanalizować to, co po nim nastąpiło, zgodnie z wielokrotnie sprawdzoną zasadą: is fecit, cui prodest (ten zrobił, komu to przynosi korzyść).

I tak na zakończenie, jako ciekawostka, fragment z blogu „Brazylia”:

Wojna paragwajska (wojna trójprzymierza) – wojna stoczona w latach 1864-1870 pomiędzy Paragwajem a koalicją Brazylii, Argentyny i Urugwaju. Najbardziej krwawy konflikt w historii Ameryki Południowej. W rezultacie wojny 50% mieszkańców Paragwaju zostało pozbawionych życia, w tym 90% męskiej populacji. Głównym powodem ataku na Brazylię była chęć zapewnienia sobie korzystania z ujścia La Platy, czyli dostępu do morza, którego Paragwaj nie ma. Bezpośrednią przyczyną wojny było wkroczenie wojsk brazylijskich do Urugwaju, interweniujących w wojnie domowej w tym kraju po stronie powstańców z partii Colorado, podczas gdy Paragwaj popierał rząd pełniącego obowiązki prezydenta Aguirre z partii „Białych”. Powstańców popierała również Argentyna. Nowy rząd Urugwaju, Brazylia oraz Argentyna zawiązały trójprzymierze. Przymierze tych trzech państw poparła Wielka Brytania, wspierając je finansowo.

Partia Colorado miała czerwony sztandar. Jej oponentką była partia „Białych”. A to ciekawe! W tym samym czasie trwało na ziemiach zaboru rosyjskiego powstanie styczniowe, w którym powstańcy dzielili się na dwie frakcje: białych i czerwonych. Przypadek?

Antypolskie powstania

Wiesław Liźniewicz52 Comments

Antypolskie powstania – kościuszkowskie, listopadowe, styczniowe i warszawskie – zawsze przynosiły nam straty materialne i ludzkie, a żadnych korzyści. Jeśli jednak ktoś traci, to korzysta ktoś inny. O powstaniu warszawskim pisałem w innym miejscu, więc je pominę. Któż więc korzystał na tych powstaniach? Każde z nich wypada prześledzić z osobna, bo też każde odbywało się w odmiennych warunkach.

Po obaleniu Konstytucji 3 maja część wspierających ją emigrantów osiadła w Lipsku, w którym to powstał Komitet Emigracyjny. W jego skład wchodzili m.in. Ignacy Działyński (nazwisko wymienione przez Graetza – „Historia Żydów” – jako frankistowskie), Eliasz D’Aloe, dygnitarz masoński i płatny szpieg rosyjski, Andrzej Kapostas, reprezentujący wpływy judaizmu w ówczesnym wolnomularstwie polskim. Twórcą tego Komitetu był Marie Louis Descorches, francuski dyplomata, przebywający w Rzeczypospolitej od lipca 1791 do października 1792 roku. Był zwolennikiem rewolucji francuskiej i popierał jakobinów. I Komitet ten wysyła Kościuszkę na początku 1793 roku do Paryża. Proponuje on wysadzenie wojsk rewolucyjnej Francji na wybrzeżu Morza Czarnego, by związać Rosję. Jednak trafia na zły moment, na klęskę wojsk rewolucyjnych nad Renem, na tendencje pokojowe Robespierre’a i tajne układy francusko-pruskie. Niemniej jednak rewolucyjna Francja pragnie odciążenia poprzez wybuch rewolucji w Polsce i nie skąpi pieniędzy na powstanie brata-masona Kościuszki. Konwent paryski hojnie finansował rewolucję nad Wisłą. Skarbnik Rewolucji przyznawał w swoich przemówieniach, że pomoc dla braci w Warszawie kosztowała Francję 60 milionów. Rewolucja w Polsce oznaczała dla Francji związanie wojsk Austrii, Prus i Rosji, co skutkowałoby uratowaniem rewolucji francuskiej.

Sam Kościuszko głosił w swoich odezwach hasła Rewolucji i lóż wolnomularskich: wolność, równość, braterstwo. I jak ona, obiecywał Żydom wszelkie prawa obywatelskie i polityczne. Powstał nawet oddział żydowski pod wodzą Berka Joselewicza. Pewnie wzorował się na Żydach, którzy służyli we francuskiej gwardii narodowej.

Omawiając insurekcję kościuszkowską nie sposób pominąć frankistów. Podczas sejmu czteroletniego posłami byli: Szymanowscy, Orłowscy, Jasińscy, Józefowicze-Hlebiccy (wywodzący się od Michela Ezefowicza), Wojciech Turski i wielu innych. Byli to ludzie bardzo bogaci i zajmujący wysokie stanowiska. Szlachta frankistowska obsadziła wszystkie stronnictwa sejmowe. Była ona w stronnictwie patriotycznym, wśród radykałów, głoszących hasła rewolucji francuskiej i w partii magnackiej. Jej celem było podtrzymywanie różnic pomiędzy walczącymi stronnictwami, co dezorientowało szlachtę polską i odwracało od nich, tj. od frankistów, uwagę rdzennie polskiego społeczeństwa. Aż chciałoby się wykrzyknąć: przecież dziś jest tak samo! Dlatego, żeby zrozumieć naszą teraźniejszość, trzeba poznać naszą historię i historię naszych współlokatorów, z którymi dzielimy tę ziemię. Jest ich więcej niż wielu się wydaje i zajmują kluczowe stanowiska w kraju.

Gdy stronnictwo patriotyczne, korzystając z nieobecności znacznej liczby posłów opozycji, którzy nie zdążyli wrócić ze świąt Wielkanocnych, uchwaliło Konstytucję 3 maja, wielu neofitów stanęło w szeregu zaciekłych zwolenników dawnych swobód szlacheckich. Wśród wybitnych działaczy konfederacji targowickiej znajdowali się Pawłowscy, Piotrowscy, Majewscy, Wincenty Józefowicz-Hlebicki, Jasiński i Orłowski. Oni to za plecami ograniczonych magnatów doprowadzili do zbrojnej interwencji rosyjskiej i jednocześnie do wielkiego rozczarowania społeczeństwa, które zaczęło szukać winnych tego nieszczęścia.

Ten moment, moment rozgoryczenia, wykorzystują frankiści działający wśród radykałów. Na rozkaz dany z góry, tysiące kryptożydów rozpoczęło agitację przeciwko przywódcom Targowicy. I w taki sposób nazwiska Potockich, Branickich, Rzewuskich i Kossakowskich stały się symbolem zdrajców ojczyzny. I takimi są do dziś. O frankistowskiej szlachcie, która popierała Targowicę i agitowała za Rosją, i przez którą była sowicie opłacana, nie wspominano i nie wspomina się. Chyba nie przez przypadek? Pod koniec kwietnia 1789 roku Frank mówił do swoich uczniów: „Nie obawiajcie się, lubo będzie rozruch między nimi i wszyscy panowie drżeć będą, nie obawiajcie się ani ich, ani rozruchu, tylko czyńcie, co wam każę” (Kraushar – Frank i Frankiści).

„Redukcja wojska koronnego i litewskiego spowodowała wybuch powstania. Powodzenie Tadeusza Kościuszki w bitwie pod Racławicami przyśpieszyło wypędzenie Moskali z Warszawy. Dnia 18 kwietnia stolica byłą wolna. Władze powstańcze rozpoczęły swe rządy od zapewnienia miastu spokoju wewnętrznego. Nie spodobało się to polskim radykałom, na których czoło wysunął się w owym czasie Jan Dembowski, bliski krewny Franciszka ‘Jemerdskiego’ Dembowskiego (Jeruchama), jednego z najbardziej zaufanych chachama Franka. Za jego pośrednictwem ‘polityczny mesjasz upadającej Polski’ ustalił jak gdyby termin rozpoczęcia walki zbrojnej. Jan Dembowski bowiem przyjechał na początku marca 1794 roku do Drezna z oświadczeniem, że wojsko dłużej nie będzie czekać na Kościuszkę i samo rozpocznie powstanie.

Dembowski, o którym pisze Tokarz (‘Warszawa przed wybuchem powstania 17 kwietnia 1794 r.’), że ‘był zawsze dobrze poinformowany, co Moskale poczynać zamierzali’, widząc, iż tłumiona przez Targowicę nienawiść mas do sprawców nieszczęść wezbrała, zaczął wraz z zaufanymi głosić hasła rewolucji francuskiej. Zachęta do terroryzmu znalazła wśród znękanego ludu stolicy echo przychylne. Przy sypaniu okopów, na rogach ulic i placach rozogniano umysły przeciwko zdrajcom. Zaprawiony do tej roboty, bierze Dembowski czynny udział w szerzeniu fermentu i podniecaniu rzemieślników Starego Miasta, których przychylność starał się pozyskać. Wielce mu byli pomocni m.in. Józef Piotrowski, były podchorąży gwardii pieszej, osobnik karany za kradzież i dezercję i Jasińscy spokrewnieni z Józefem Muszyńskim, sądzonym za szpiegostwo. Wysyłani na ulicę przez Dembowskiego agitatorzy szerzyli bezustannie ferment, podniecając tłumy okrzykami: ‘Ojczyzna chce kary na zdrajców’, ‘niech żyje rewolucja’. Z agentami Dembowskiego współdziałały masy nowochrzczeńców, zamieszkujące Warszawę. Na próżno władze nakazały zamknięcie wszystkich szynków, utrzymywanych przez frankistów, w których raczono bezpłatnie pospólstwo wódką i podjudzano przeciwko szlachcie.

Majowe i czerwcowe orgie w stolicy odwróciły uwagę społeczeństwa polskiego od dwuznacznego zachowania się frankistów. Przypominały one wrześniowe mordy 1792 r. we Francji. Tłum złożony w znacznej mierze z przestępców zawodowych podburzany przez Dembowskiego, będącego za pośrednictwem Eliasza D’Aloe w stałym kontakcie z Moskalami, Bartłomieja i Dominika Jasińskich, Nowickiego i innych, mordował bez zachowania jakichkolwiek form sądowych; łączył posądzonych lub niewinnych z winnymi, rabując zarazem wieszanych. Gdy motłoch zajęty był budowaniem szubienic, Dembowski, który wskazywał odpowiednie według niego miejsca, kazał jedną wznieść na ulicy Senatorskiej przed prymasowskim pałacem; miał w tym swój cel. Józef Piotrowski zaś, mianujący się wodzem pospólstwa, na koniu i w mundurze, co upewniało wszystkich, że ma za sobą poparcie wojska, prowadził wzburzony tłum do pałacu Brühlowskiego dla mordowania przebywających tam więźniów”. – Stanisław Didier Rola neofitów w dziejach Polski.

Powstanie trwało od połowy marca 1794 do połowy listopada 1794 roku. Zakończyło się klęską. Na Syberię zesłano 20 000 powstańców. Ziemie skonfiskowane uczestnikom powstania zostały nadane generałom rosyjskim w nagrodę za jego stłumienie. Największą stratę poniosła polska kultura. Biblioteka Załuskich licząca 400 tysięcy tomów, 20 tysięcy rękopisów i 40 tysięcy rycin dostała się w ręce Rosjan. W trakcie transportu do Petersburga uległo zniszczeniu 140 tysięcy tomów, 9 tysięcy rękopisów 15 500 rycin.

Jakby mało było tych nieszczęść, frankiści podburzali włościan przeciwko szlachcie. Przygotowywali kolejne powstanie. Nic z tego nie wyszło. Postanowili więc zaopiekować się ocalałą po 1794 roku młodzieżą szlachecką i skupić ją w organizacjach wolnomularskich, w których odgrywali niepoślednią rolę. Polskie społeczeństwo i duchowieństwo nie opierało się zbytnio masonerii. Polacy masowo wstępowali do wolnomularstwa. Na efekty nie trzeba było długo czekać. Wkrótce znalazły się tam najwybitniejsze jednostki z wojska, polityki i nauki.

Upadek powstania skończył się w efekcie trzecim rozbiorem a to oznaczało, że do Warszawy przybyli pruscy urzędnicy a wraz z nimi zamożni niemieccy Żydzi neofici. Tak wzmocnieni frankiści zdobywali w kraju coraz większe wpływy. W trzecim pokoleniu dostarczyli oni krajowi licznych prawników, uczonych, artystów. A na kierowniczych stanowiskach w polskim wolnomularstwie widzimy: Szymanowskich, Krysińskich, Majewskich, Krzyżanowskich, Lewińskich, Piotrowskich. Było ono w Królestwie Kongresowym bardzo rozbudowane i szeroko rozgałęzione. Ich członków liczono w tysiącach, co oznaczało, że polskie społeczeństwo było głęboko spenetrowane.

Pozostaje jeszcze do oceny aspekt gospodarczy, o którym Henryk Rolicki w książce „Zmierzch Izraela” pisze tak:

„Po rozbiorach położenie gospodarcze żydów polskich poprawiło się od razu; popierają ich rządy pruskie, oszczędzają austriackie; Rosja pozwala im docierać w charakterze kupców do swych wewnętrznych guberni. Równocześnie z rozwojem teorii ekonomicznych fizjokratów, z narodzinami liberalizmu ekonomicznego otwierają się warunki do swobodnego handlu międzynarodowego. Fizjokraci twierdzą, że czysty dochód daje tylko rolnictwo i spychają nań cały ciężar podatków, oswobadzając przemysł i handel. Torujący sobie drogę liberalizm odrzuca cła wygórowane i otwiera granice dla przywozu i wywozu towarów. Z tego wszystkiego korzystają żydzi, zaś na terenie dawnej Rzeczypospolitej poczyna się im uśmiechać pomyślność gospodarcza. Wychodzi od razu na jaw, że zniszczenie państwa polskiego było naturalnym skutkiem żydowskiego skupienia się na tych ziemiach, koniecznym warunkiem przetrwania mas żydowskich”.

xxx

Insurekcja kościuszkowska przyniosła polskiemu społeczeństwu same straty i doprowadziła do trzeciego rozbioru oraz wymazania Polski z mapy Europy. Zyskiwali Żydzi i frankiści, Polacy tracili. Było to więc powstanie antypolskie.

Podobnie było w przypadku powstania listopadowego. Sekwencja wydarzeń jest następująca:

  • w lipcu i sierpniu 1830 roku wybuchły zwycięskie rewolucje we Francji i Belgii, które doprowadziły do podważenia Świętego Przymierza, w skład którego wchodziły Prusy, Austria i Rosja a później też Francja.
  • 17 października cesarz rozkazał przygotowanie mobilizacji alarmowej wojska polskiego i rosyjskiego.
  • 21 października ks. Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki otrzymał polecenie przygotowania finansów Kongresówki na wypadek wojny.
  • 24 listopada Kongres Narodowy w Brukseli zdetronizował króla Niderlandów i ogłosił niepodległość Belgii.
  • 23 listopada ostrzeżono członków spisku o ich dekonspiracji i mających nastąpić aresztowaniach. To zadecydowało o przyspieszeniu wybuchu powstania.

I znowu, tak jak w przypadku insurekcji, mamy wątek francuski. A i frankistowski się znajdzie. Były dwa stronnictwa: umiarkowane i radykalne. Ci pierwsi uważali rewolucję za zgubną dla kraju, drudzy – wprost przeciwnie! Uważali, że naszedł właściwy moment i rozpoczęli kampanię wśród spiskującej młodzieży, nawołującą do walki zbrojnej. Głównymi agitatorami byli: Józef Zaliwski podporucznik I pułku piechoty i Józefat Bolesław Ostrowski, tak zwany Ibuś, Żyd z pochodzenia.

Ugrupowania skrajne utworzyły Klub Patriotyczny. I jak to „patrioci”, rozpoczęli zgubną dla kraju działalność. W ich szeregach było wielu neofitów takich jak Jan Czyński, Tadeusz Krępowicki, Jan Majewski, Krzyżanowski, kapitan Majzner i inni. Celem „patriotów” była rewolucja społeczna. Nienawidzili oni szlachty. Dążyli do utworzenia najwyższej władzy w postaci gminy rewolucyjnej, a nawet komuny rewolucyjnej.

Rozpowszechniali oni przeróżne plotki, a to, że w Petersburgu wybuchła rewolucja, że Mikołaj zginął, że Francja wypowiedziała wojnę Prusom, że powstało W. ks. Poznańskie, Litwa, Wołyń, Podole, Ukraina, że Austriacy mają wkroczyć. Dążyli do zerwania wszelkich rozmów Rządu z carewiczem Konstantym. Po wiecu, który odbył się 3 grudnia, wysłano delegację do Rady Administracyjnej (rządu) z żądaniem natychmiastowego rozpoczęcia walki z wrogiem. Ukrytym celem tych ataków był Chłopicki, który zwalczał Klub Patriotyczny. Nie dążył on do zbrojnej konfrontacji z Rosją. Wprost przeciwnie, uważał, że nie należy bezsensownie przelewać krwi. W rozmowie z Czartoryskim powiedział: „Nie mam innych widoków, nadziei i zamiarów, jak tylko Kongresowe Królestwo w całości utrzymać, ale utrzymać z całą niepodległością, jaką mu traktaty i konstytucje zawarowały. Będę żądał, aby odtąd konstytucja nie była martwą literą, ale w całej świętości zachowana została. Będę domagać się, aby wojska rosyjskie w Królestwie nie konsystowały, bo to da większe znamię i gwarancję naszej niepodległości. Tego wszystkiego żądam i otrzymać muszę”.

Jego największymi przeciwnikami byli Czyński, Krępowicki, Wojciech Kazimierski, J. B. Ostrowski, Jasiński, Krysiński, Wołowski. W „Nowej Polsce”, której redaktorami byli Kazimierski i Ostrowski, Dominik Krysiński, profesor uniwersytetu i poseł na sejm, pisał o dyktaturze Chłopickiego, że „Europa zrozumie ją, jako przygotowanie do pogromu Żydów”. Żądał też on, by ministrowie byli mianowani przez sejm, a nie przez rząd. W takim przypadku dyktator byłby marionetką.

Chłopicki miał poparcie młodzieży akademickiej i armii. Było to sporym zaskoczeniem dla kryptożydów. Na jednym z posiedzeń sejmu, którego skład był już wcześniej odpowiednio przygotowany, Franciszek Wołowski (frankista) tak zakończył swoje przemówienie: „Dziś jeszcze w obliczu Europy wyrzeczmy, że Mikołaj I przestał nad nami panować”. Następnie sejm przyjął jego wniosek o uchylenie wszystkich artykułów konstytucji Królestwa, które, po ogłoszeniu detronizacji cara, były w sprzeczności z nowym porządkiem rzeczy. Wniosek ten poparli Krasiński, Czyński, Krępowicki i inni frankiści.

W takim stanie rzeczy Chłopicki stwierdził, że uchwała sejmu utrudnia mu prowadzenie rozmów z Rosją i zrzekł się w styczniu 1831 roku dyktatury. Jego zwolennicy nie dawali za wygraną i żądali wyjaśnień, czy go usunięto, czy może sam zrezygnował. Wątpliwości przyjaciół popularnego generała rozwiał neofita dr Wolff, który, jako jego dawny lekarz i przyjaciel, prosił ich, żeby byłemu dyktatorowi nie powierzali żadnych ważnych funkcji, gdyż dostaje on pomieszania zmysłów. Emanuel Wolff był generalnym sztab-medykiem wojsk Rzeczypospolitej Polskiej i późniejszym prezbiterem gminy kalwińskiej.

Wszystkie powyższe informacje pochodzą z książki Stanisława Didier „Rola neofitów w dziejach Polski” (pierwsze wydanie 1934r.). A jak na to patrzy Wikipedia?

17 stycznia, wobec fiaska rokowań z Mikołajem I, który zażądał bezwarunkowej kapitulacji powstańców gen. Chłopicki złożył dymisję. Radykalne Towarzystwo Patriotyczne kierowane przez Joachima Lelewela zdobyło wówczas decydujący głos w sejmie, który 25 stycznia 1831 r. na wniosek posła Romana Sołtyka podjął uchwałę o detronizacji Mikołaja I, co było równoznaczne z zerwaniem unii personalnej i aktem niepodległości Królestwa. Poseł Jan Ledóchowski wybiegł wtedy na środek sejmu i zawołał „Wyrzeknijmy więc wszyscy: nie ma Mikołaja!”. Adam Czartoryski podpisując ten dokument miał powiedzieć: „Zgubiliście Polskę”.W odpowiedzi bowiem granice Królestwa Polskiego przekroczyła 115 tys. armia rosyjska z 336 działami pod wodzą feldmarszałka Iwana Dybicza, który uzyskał od cesarza nieograniczoną władzę nad ośmioma województwami Królestwa Polskiego.

Wszystko inaczej! Z przekazu Wikipedii wynika, że Polacy to jacyś niedorozwinięci umysłowo osobnicy, wichrzyciele i buntownicy. Ten ma władzę, kto rządzi mediami, kto pisze historię, komu podlega edukacja.

I znowu wypada zadać sobie pytanie: kto zyskał, a kto stracił? Ten wywołał powstanie, kto zyskał. Ale jest jeszcze jedno pytanie: dlaczego Polacy byli i chyba nadal są naiwni? Otóż neofici od samego początku starali się docierać do zakładów wychowawczych, czyli mówiąc wprost – do szkół, by w nich odpowiednio urabiać młodzież. Zapewne starali się wmawiać jej, że patriotyzm jest wtedy, gdy się walczy za ojczyznę i za nią umiera, bez względu na to, czy ta walka ma sens, czy – nie. A czy dzisiaj jest inaczej. Wmawiają nam, że uczestnictwo w marszu niepodległości czy powstania warszawskiego to patriotyzm, co więcej, nawet obowiązek. Ja tak nie uważam. Powstanie warszawskie, podobnie jak te, o których piszę, były powstaniami antypolskimi, bo Polacy w nich tracili. Polskimi powstaniami było Powstanie Wielkopolskie i Powstania Śląskie.

A więc jakie to były straty? Dobrze opisuje to przywołany już wcześniej Stanisław Didier:

»Po upadku powstania listopadowego około 50.000 osób udało się na emigrację. Był to kwiat społeczeństwa polskiego. Ludzie zajmujący najwybitniejsze w kraju stanowiska, jak np. utalentowani pisarze, prawnicy, uczeni, doświadczeni oficerowie, wreszcie cała rzesza żołnierzy, uświadomionych oraz pełnych zapału do czynu i pracy, cały ten zasób talentów rozmaitego rodzaju, sił moralnych i fizycznych, był bezpowrotnie niemal dla kraju stracony. Ci ludzie, przeznaczeni z mocy swego uzdolnienia do odegrania pierwszorzędnej roli w życiu narodowym, wyrzuceni zostali siłą wypadków poza granice ziemi ojczystej. Polska zniszczona podczas wojny, opuszczona przez wojsko, sejm, rząd i wszystkich dotychczasowych swoich przewodników, zlana krwią, pokryta smutkiem, oddana została na łaskę i niełaskę wrogów. Mógł więc rząd rosyjski robić, co chciał.

(…) W samym Królestwie moskale skonfiskowali przeszło 400.000 morgów ziemi. Na Litwie, Ukrainie, Podolu i Wołyniu zabrano przeszło 3.322.075 morgów. Na Litwie i Rusi skonfiskowano majątki 2.889 obywatelom. W Królestwie Polskim – 2.625 obywatelom. Poza tym po 1839 r. (do 1856 r.) zabrano jeszcze szlachcie polskiej 551 majątków.

(…) Miejsce przerzedzonego rdzennie polskiego stanu kierowniczego (wojna i emigracja pochłonęły większość ludzi ze średnim i wyższym wykształceniem) zajęli, po powstaniu listopadowym, przede wszystkim wzrastający stale w liczbę i znaczenie, neofici żydowscy. W pierwszej połowie zeszłego stulecia, począwszy od 1825 roku, chrzcili się wszyscy urzędnicy żydowscy monopolu tytoniowego, metryka bowiem była im potrzebna do awansu. Sprzeniewierzali się także Staremu Zakonowi, ze względów praktycznych, lekarze i dentyści, zmuszeni do ciągłego ocierania się o ludność chrześcijańską, szczęśliwym misjonarzem była także miłość. Najlepszym tego dowodem była duża ilość ochrzczonych Żydówek, zaślubiających przeważnie dawniejszych neofitów. Miały one widocznie ustrzec wychrzczonych mężczyzn od łączenia się z aryjskimi niewiastami.

Przychylne ustosunkowania się możnych do neofitów przyczyniło się poważnie do wzrostu liczby pozornych chrześcijan. Od 1814 r. działało w Warszawie „Towarzystwo biblijne”, które miało na celu szerzenie chrześcijaństwa wśród Żydów.

Towarzystwu, zainicjowanemu przez Adama Czartoryskiego, sprzyjał zarówno rząd warszawski, jak i ministeria w Petersburgu. Trzymał Żydów do chrztu i ks. Józef Poniatowski z siostrzenicą Aleksandrą Potocką; cały ich legion trzymał minister Grabowski, syn króla Stanisława Augusta, z siostrą Izabelą Sobolewską. Grabowski posunął gorliwość chrześcijańską do tego stopnia, że nadał jednemu ze swoich synów chrzestnych, Lichtenbaumowi z Rawy, własne nazwisko. Księżna Joanna Łowicka nie odmawiała neofitom swej łaski. Najwięcej jednak chrześniaków posiadał Paskiewicz, który stawał sam w kościele, albo posyłał w swoim zastępstwie którego z wyższych urzędników. Czasami zapisały księgi kościelne nazwisko Paskiewicza, jako ojca chrzestnego, kilka razy tego samego dnia.

Neofici katoliccy, korzystając z prawa polskiego, które pozwalało nowochrzczeńcom (aż do r. 1850) zmieniać razem z chrztem nazwisko, przyjmowali prawie wszyscy nazwiska kończące się na „ski”. Neofici ewangeliccy zadowalali się przeważnie drobnymi zmianami w pisowni.

(…) Korzystając z naiwnego dążenia wnuków carowej Katarzyny do rusyfikowania Żydów przez narzucenie im wiary schizmatyckiej (po r. 1831 na obszarze W. Ks. Litewskiego obowiązywało prawo, że Żyd mógł być ochrzczony tylko w cerkwi), dochodzili tamtejsi nowochrzczeńcy do najwyższych stanowisk w kraju. Stworzyli nową warstwę ludności: pozornych Moskali pochodzenia żydowskiego, których liczbę w samym tylko Petersburgu za Mikołaja I historyk żydowski Schipper („Żydzi Królestwa Polskiego w dobie powstania listopadowego „) podaje na 8.000. Gotowi na wszelkiego rodzaju uciemiężenia i podłości, neofici rosyjscy starali się okazać największą gorliwość w uciskaniu Polaków. Wiedzieli oni dobrze, iż im więcej okazywać będą patriotycznego moskiewskiego apetytu, tym chętniej rozdzielać będzie rząd carski pomiędzy nich majątki gnębionej szlachty polskiej.

(…) Z wielką nienawiścią odnosili się najwpływowsi neofici rosyjscy do szlachty polskiej; tak np.: rozporządzeniem ministra skarbu Kankrina nakazano gubernatorowi podolskiemu, Łubianowskiemu, przesiedlenie 5,000 rodzin zaściankowej szlachty na Kaukaz. Na zesłanie skazani byli nie tylko biorący udział w powstaniu, ale i ci, którzy nie cieszyli się zaufaniem władz państwowych. Jakkolwiek rozkaz był dość wyraźny i mógł być stosowany dowolnie, jednak Rosjanin Łubianowski, ze względów humanitarnych, nie spieszył się z jego wykonaniem; żądał wyjaśnień od ministra, okazując ludzkość i pewne względy dla nieszczęśliwych. Dopiero ponowny rozkaz Kankrina (Żyd heski) zmusił Łubianowskiego do rozpoczęcia akcji przesiedleńczej. (…) Leopold Kornenberg zaś miał się wyrazić, według zapewnień Lesznowskiego, redaktora „Gazety Warszawskiej”, że „dopóty u nas nie będzie dobrze, dopóki ostatniego szlachcica polskiego nie wywiozą na Sybir”.«

x

Jakże odmienna jest psychika Żyda od psychiki Rosjanina, a pewnie i od psychiki Polaka. U Żyda, jeśli chodzi o goja, nie ma miejsca na współczucie i humanitarne podejście. Jest tylko nienawiść. Warto o tym pamiętać, gdy potępia się Rosjan za ich stosunek do Polaków. Prawdopodobnie nie byłoby tych wszystkich nieszczęść, gdyby tak wielu Żydów nie zajmowało eksponowanych stanowisk w rosyjskim wojsku i administracji centralnej. Nie byłoby też tych nieszczęsnych powstań, gdyby po drugiej stronie nie było ich jeszcze więcej niż po rosyjskiej. Zatruli więc nam Żydzi relacje z narodem rosyjskim. Szczuli Polaków na Rosjan, a Rosjan na Polaków i po obu stronach to oni pociągali za sznurki. I obecnie nie jest inaczej. Ich metody nie zmieniają się, tylko że trzeba je znać. Wycieranie sobie gęby patriotyzmem, nachalna dewocja, organizowanie idiotycznych marszów patriotycznych, to tylko niektóre z metod ogłupiania zdezorientowanych tłumów. I cały czas to wykorzystują, że podam tylko przykład Związku Patriotów Polskich w ZSRR w czasie II wojny światowej.

xxx

Po powstaniu listopadowym miała miejsce masowa emigracja, wśród której było wielu neofitów. Byli we wszystkich stowarzyszeniach polskich. Wśród członków Towarzystwa Demokratycznego decydującą rolę odgrywają tacy ludzie jak: Czyński, Jakubowski, Majzner, Krępowicki, Kwiatkowski, Kazimierski, Łaski, Beniowski, Behrens (podający się za Pawłowskiego), Michałowski, Maciejowski, Lubliner, Paprocki, Rotwand i inni. Zaciekle zwalczali oni stronnictwo konserwatywne, w którym brylowali były poseł Franciszek Wołowski i jego brat, ekonomista, Ludwik Wołowski. Byli oni współzałożycielami Towarzystwa Literackiego, organu obozu Czartoryskich, w którym prowadzili ożywioną działalność.

Była więc popowstaniowa emigracja infiltrowana i kontrolowana przez neofitów, których nazywano w tamtym czasie mechesami. A czy dziś jest inaczej z Polonią, szczególnie amerykańską? Tak naprawdę, to cała ta ich działalność emigracyjna sprowadzała się do organizowania spisków, wysyłania emisariuszy do kraju, by prowadzili tam działalność wywrotową wśród szlachty i włościan, do podburzania jednych przeciw drugim, do głoszenia haseł rewolucji socjalnej.

W kraju nie było lepiej. Jedyna polska gazeta – „Gazeta Warszawska” zamieściła szereg artykułów o kwestii żydowskiej, m.in. o wzroście ilościowym Żydów, o ludności uzależnionej od lichwiarzy, o tym, czym różni się spekulant od prawdziwego przemysłowca. Wywołały one ostrą reakcje ze strony środowiska żydowskiego. Rozpoczęła się planowa kampania przeciwko „Gazecie Warszawskiej”. Z pomocą przyszła prasa zagraniczna, uzależniona od kapitału międzynarodowego. W jednej z gazet rosyjskich nazwano redaktora Lesznowskiego niegodziwcem, który śmie obrażać Żydów. W sukurs przyszło też czasopismo „Nord” z Brukseli, „Breslauer Zeitung”, „L’Observateur Belge”. Lesznowski zamierzał też bronić się w krakowskim „Czasie”, ale redakcja odmówiła mu swoich łam, uzasadniając to tym, że zraziłaby do siebie całe wiedeńskie dziennikarstwo, będące w rękach Żydów.

Dopiero w 1859 roku wpływowe żydowskie koła warszawskie zdecydowały się na wydawanie własnego codziennego pisma politycznego. Kroneneberg, który był kierownikiem całego środowiska żydowskiego w kraju, kupił „Gazetę Codzienną”, która po pewnym czasie zaczęła wychodzić jako… „Gazeta Polska”. Znamy ten tytuł? Dziś też mamy „Gazetę Polską”. Jak oni lubią wycierać sobie gębę tą Polską! Głównymi jej współpracownikami byli neofici: Wołowski, Szymanowski, Chęciński, Kapliński. Najważniejszym celem tej gazety było rozpowszechnianie nowego poglądu na kwestię żydowską, w myśl którego najlepszym dla kraju będzie zasymilowanie Żydów.

Żydzi nie zapomnieli o polskiej młodzieży. Pojawiają się rozmaite kółka organizacyjne wśród studentów Petersburga, Kijowa i Warszawy. Prym w nich wiódł Karol Majewski sekretarz Leopolda Kronenberga. Przewodniczył tajnemu „komitetowi akademickiemu” i był w zarządzie konspiracyjnego „stowarzyszenia uczniów szkoły sztuk pięknych i młodzieży miejskiej”. Nie zaniedbano też starszego pokolenia. W 1859 roku powołano do życia komitet, w skład którego weszli: Jürgens, Henryk Wohl, Natansonowie, neofita adwokat Andrzej Wolf, frankista inż. Stanisław Jarmund i inni. Stał on się zawiązkiem organizacji Czerwonych, która parła do walki z Rosją. Nie przypadkiem chyba Kronenberg pisał w liście z dnia 18 I 1860 roku, że „sprawa żydowska nie jest najpierwszą i są inne daleko ważniejsze”. Zapewne tą najważniejszą było pchnięcie gojów do beznadziejnej walki z zaborcą. A przygotowaniem do niej miały być wielkie manifestacje, których reżyserami byli neofici pokroju Majewskiego.

Po przeciwnej stronie barykady był Andrzej Zamoyski, prezes „Towarzystwa Rolniczego”. On i ludzie skupieni wokół niego uważali, że drogą spisków nic się nie wywalczy. Dążenie do powstania uważał Zamoyski za zbrodnię, która zniweczy rezultaty pracy cichej, prowadzonej od 30 lat. Powstanie nie będzie w stanie zwyciężyć, a tylko pogorszy sytuację kraju. Taka postawa nie mogła oczywiście spodobać się Kronenebergowi. Podobnego zdania była grupa rosyjskich generałów, przeważnie niemieckiego pochodzenia. Przewodził im Kotzebue, który zwrócił uwagę namiestnika Gorczakowa na liczne tworzące się komitety i delegacje Towarzystwa oraz udział ich członków w rozmaitych konkursach i przedsięwzięciach rolnych. Gorczakow wysłał do Zamoyskiego zarządzenie zabraniające prowadzenia tego typu aktywności w terenie.

Po śmierci Paskiewicza namiestnikiem Królestwa został ks. Gorczakow, stary i pozbawiony energii. Na czoło pałacowej sitwy wysunął się neofita Juliusz Enoch. Człowiek układny, dowcipny, mówiący płynnie po francusku, niemal od razu tak zjednał sobie namiestnika, że nazwano go faktorem Gorczakowa. Dzięki niemu uzyskał Enoch wpływy i uznanie na dworze carskim. I wykorzystał je, gdy Rosjanie wpadli na pomysł, by uspokoić wzburzone nastroje w Królestwie poprzez powołanie wybitnego Polaka na jeden z naczelnych urzędów w kraju. I w tym momencie Enoch rzucił na szalę wszystkie swoje atuty i przekonał Gorczakowa, że Wielopolski będzie tym, który spacyfikuje kraj.

Wielopolski był bardzo zdolnym człowiekiem, ale jednocześnie bardzo wyniosłym, przez co niepopularnym w społeczeństwie. O wiele odpowiedniejszym kandydatem byłby Andrzej Zamoyski, cieszący się sympatią w narodzie. Nie miał on jednak poparcia wpływowych warszawskich Żydów, którzy prowadzili z nim potajemną walkę. Wielopolski był filosemitą. W trakcie swoich rządów sprzyjał Żydom, zatwierdzając wiele korzystnych dla nich ustaw. Rozwiązał „Towarzystwo Rolnicze” i pognębił tym samym Andrzeja Zamoyskiego. Spodziewał się wdzięczności ze strony tych, którym pomógł. A stało się zupełnie inaczej. Pisma zagraniczne zniesławiały go. „Gazeta Polska” raz wydawała się popierać go, a innym razem ostro go krytykowała, podważając jego autorytet w społeczeństwie. Nie mógł zrozumieć, że był tylko narzędziem do rozbicia umiarkowanego stronnictwa polskiego, a gdy zrobił swoje, stał się zbędnym dla tego środowiska. Odnoszę wrażenie, że współcześni filosemici nie zdają sobie sprawy z natury swoich panów.

Czerwoni parli do powstania, do którego wstępem miały być manifestacje. Znając religijność Polaków, starali się nadać tym manifestacjom charakter kościelny. Pierwszą taką okazją był pogrzeb generałowej Sowińskiej, w którym uczestniczyło kilka tysięcy ludzi. Żydzi stali się bardzo religijni. Nosili krzyże, śpiewali w kościołach „Boże coś Polskę” i podczas nabożeństw zbierali datki na powstanie. Te manifestacje oburzały klikę wojskową, której przewodził Kotzbue, a której celem było prowokowanie Polaków. W sukurs tym poczynaniom szli wyżsi urzędnicy pochodzenia żydowskiego, tacy jak szef tajnej policji warszawskiej Felkner czy gubernator grodzieński Szpeyer. Agitatorzy ze strony Czerwonych starali się wywoływać awantury uliczne, obrażali oficerów rosyjskich w miejscach publicznych itp. Czyli mamy po stronie „polskiej” prowokatorów, a po rosyjskiej kamarylę wojskową podobnej proweniencji, która tylko czekała na okazję do interwencji.

Na efekty nie trzeba było długo czekać. Pierwsze ofiary padły na ulicach stolicy w lutym 1861 roku. Od kul poległo pięciu Polaków. Wywołało to silne wzburzenie wśród mieszkańców Warszawy. Sytuację pogorszyło jeszcze rozwiązanie „Towarzystwa Rolniczego”. Wykorzystali to Czerwoni do przygotowania nowej manifestacji, która odbyła się w kwietniu. Dość licznie uczestniczyli w niej Żydzi. Zachowywali się bardzo hałaśliwie, prowokując wojsko rosyjskie. Dwustu zabitych i czterystu rannych – taki był bilans tej manifestacji i zaledwie trzy nazwiska żydowskie wśród poległych. Żydzi i frankiści prowokowali, a Polacy ginęli i tracili. Jeśli w jednym zdaniu miałbym scharakteryzować te trzy powstania, to tak bym to ujął.

x

»Stosunkowo łatwo udało się „mechesom” spopularyzowanie idei walki zbrojnej z Rosją wśród przedstawicieli zamożnych sfer polskich. Dzięki staraniom Jürgensa powstała na gruzach „Towarzystwa Rolniczego” organizacja nowa, na wpół tajna, którą dla jej umiarkowania przezwano „Białą”. Na czoło Białych wysunęli się w krótkim czasie: Leopold Kronenberg, którego podejrzewano, nie bez powodu zresztą, iż on to głównie przyczynił się do rozwiązania Tow. Roln., Karol Majewski, Jürgens, Aleksander Kurtz, wielki przyjaciel Enocha i Władysław Zamoyski. Dzięki zaagitowaniu przez Karola Majewskiego dwu zapalonych ziemian: Kołaczkowskiego i Siemieńskiego, do nowo założonej organizacji przystąpiła młodsza generacja ziemiaństwa, zdezorientowana po skasowaniu Tow. Roln. i idąca od tej pory na pasku nienawidzących jej „mechesów”. Mieli też powodzenie Biali wśród bogatego mieszczaństwa warszawskiego, przeważnie pochodzenia żydowskiego. Przywódcy Białych nawiązali ścisły kontakt z tzw. „Biurem Polskim”, które, powstawszy w 1860 r. mieściło się w „Hotelu Lambert”. Należeli do niego m. in. Ludwik Wołowski, Leon Kapliński i Julian Klaczko.

Zaabsorbowawszy uwagę społeczeństwa, grupującego się w poszczególnych organizacjach, przygotowaniami do zbrojnej walki z zaborcą, przystąpili przywódcy neoficcy do dalszej „pracy”. Dążyli oni do jak największego skłócenia najpoważniejszych ugrupowań politycznych w kraju, tj. Czerwonych i Białych. Dokonać miał tego Karol Majewski, stanowiący niejako ogniwo między Czerwonymi i Białymi, do spółki z Leopoldem Kronenbergiem, o którym Z. L. S. pisze (Historia dwóch lat 1861-1862), że „we wszystkich partiach miał swoich ludzi”. Na zebraniu przywódców Białych, Kronenberg, w którego mieszkaniu odbywało się posiedzenie, zgłosił wniosek, ażeby wydać w ręce Wielopolskiego głównych działaczy Czerwonych. W ten sposób miano dopomóc margrabiemu do pacyfikacji kraju. Po dłuższej dyskusji projekt Kronenberga, gorąco poparty przez Jürgensa, został przyjęty. Miał to uczynić Karol Majewski, orientujący się najlepiej co do składu osobowego kierowników Czerwonych. W pałacu Brühlowskim, gdzie rezydował Wielopolski jako naczelnik rządu cywilnego, toczyły się rozmowy między Majewskim a margrabią w obecności Kronenberga. Pertraktacji powyższych nie doprowadzono do skutku. Doszły one jednak do uszu bacznych na wszystko Czerwonych. Przyczynił się do tego głównie Majewski, który informował ich stale o poczynaniach Białych. Zawrzała słusznym gniewem brać szeregowa Czerwonych, nie orientująca się w prowokatorskich poczynaniach „mechesów”, dążących do rozbicia społeczeństwa polskiego. Od tej pory uważała ona Białych za wrogów bardziej niebezpiecznych niż Moskale i Niemcy.« – Stanisław Didier Rola neofitów w dziejach Polski.

x

Cóż to za menażeria! Z jednej strony Czerwoni, radykalni, którzy latem 1862 roku tworzą Komitet Centralny (skąd my znamy tę nazwę?), którego hasłem programowym była rewolucja socjalna, a więc, jak rewolucja socjalna, to nie – niepodległość. Ich celem było też zaszczepienie tej rewolucji w Rosji. A więc rewolucja! A jak rewolucja, to kto za nią stoi? Komu ona służy? Z drugiej strony mamy Białych, umiarkowanych, wśród których dominują Kronenberg, Jürgens, Eronenberg. A między nimi frankiści, robiący wodę z mózgu niewtajemniczonym po obu stronach i szczujących jednych na drugich. A dziś jak jest? Mamy takich mącących ludziom w głowach jak Korwin-Mikke, Braun itp. Jest zażydzona Konfederacja. To tylko niby prawa strona. Po drugiej stronie też są oni. Dokładnie tak jak w czasie tych powstań.

Dzięki raportom neofity Grzegorza Peretza, współpracownika pisma „Gołos”, wiedziano w Petersburgu, że wybuch powstania przygotowywany jest na styczeń. Pisał też o tym Kraszewski w swoich powieściach, że powstanie styczniowe było przewidziane przez Moskwę. O tym, jak do niego doszło pisze cytowany wcześniej Stanisław Didier:

„Ze Skierniewic wyszło hasło natychmiastowego rozpoczęcia walki zbrojnej. W tym mieście bowiem na początku stycznia 1863 r. zebrali się komisarze wojewódzcy, wśród których dużą rolę odgrywał Józef Piotrowski, członek rodziny, o której Mikołaj Berg pisał („Pamiętniki o polskich spiskach i powstaniach 1831-1862”), że „pochodzi z tych Żydów, którzy wraz z Frankiem dla osiągnięcia równouprawnienia przyjęli powierzchownie chrystianizm i zmienili swe nazwiska na krajowe, zachowując zawsze w głębi duszy i w domu obyczaj żydowski”. Komisarze postanowili przesłać Komitetowi Centralnemu ultimatum, w którym zażądali od niego ogłoszenia powstania, oświadczając, iż w razie sprzeciwu naczelnej władzy sami rozpoczną ruch zbrojny. Większość Komitetu nie chciała oprzeć się żądaniom malkontentów skierniewickich. Na próżno poszczególni członkowie Komitetu, jak A. Giller (z tego powodu zapewne niecierpiany przez L. Kronenberga, który dał temu wyraz w swoim liście z dn. 4 VI 1864) i inni protestowali przeciwko rozpoczęciu powstania, zarzucając wprost, że nie postarał się nawet przygotować zawczasu w dostatecznej ilości i jakości środków wojennych. W styczniu 1863 r. Komitet Centralny, z którego wystąpił Giller (nie chcąc brać na siebie odpowiedzialności za klęskę w razie ogłoszenia równoczesnego z branką powstania) uznał się za Tymczasowy Rząd Narodowy i wezwał młodzież polską do broni.

Od tej pory wydarzenia potoczyły się znaną już koleją losu. Już po kilku miesiącach walki przerzedziły się szybko zastępy najdzielniejszych. Nie tylko w dniach lipcowych, ale wcześniej jeszcze nie widzieliśmy już owej młodzieży, pełnej entuzjazmu, która spotykała się z sobą zarówno przy pracy organizacyjnej, jak i na polach walk. Dosięgły ją kule, bagnety lub stryczek wroga. Na arenie wypadków pozostawali krzykacze, ślepi czciciele rewolucji francuskiej, którym zdawało się, że Polska powstanie wówczas, gdy na polski grunt przeflancuje się hasła i sposoby działania Francuzów z końca XVIII w.”

x

Na czoło kierownictwa powstania wysunęli się chrzczeni i niechrzczeni Żydzi. Byli wśród nich Karol Majewski, stojący przez pewien czas na czele Rządu Narodowego, Józef Piotrowski, członek rządu utworzonego we wrześniu 1863 roku, Aleksander Pawłowski, wchodzący do Trybunału Rewolucyjnego, Józef Kwiatkowski, naczelnik Warszawy, Franciszek Orłowski, dowódca oddziału żandarmerii, Władysław Majewski, komisarz województwa kaliskiego, Stanisław Rudnicki, Adam Majewski, bracia Niemirowscy, Bronisław Wołowski, Kaplińscy, Henryk Wohl, Artur Goldman i wielu innych.

W czasie gdy młodzież polska przelewała krew w beznadziejnej walce, przywódcy Czerwonych rozpoczęli walkę z Białymi. Skutkowało to tym, że każdy nowo powstający rząd był szybko obalany. W końcu za namową Czartoryskiego dyktatorem powstania został Romuald Traugutt. Na niewiele to się zdało. Jednym z najbliższych jego współpracowników był Epstein. Pomimo „czułej” opieki Traugutt był stanowczy i zdecydowany. Jednak przy końcu 1863 roku elementy skrajnie radykalne utworzyły tzw. Komitet Rewolucyjny, którego zadaniem było przeciwdziałanie zarządzeniom Traugutta. Jego przewodniczącym został Bronisław Brzeziński. Prawda, że ładne nazwisko? Od razu kojarzy się ze Zbigniewem Brzezińskim.

Każde z tych powstań było dla Polaków tragiczne, każde pociągało za sobą ofiary i konfiskatę majątków. Trzy powstania wywoływane co trzydzieści lat, a więc co jedno pokolenie. Co się tylko odrodziło, to szło w rozsypkę. Trudno licytować, które z nich było najtragiczniejsze, bo czyż można stopniować tragedie? Niemniej jednak wydaje się, że te ostatnie było najbardziej brzemienne w skutkach.

I tu znowu wypada mi odwołać się do Stanisława Didier:

»Utworzony na początku 1864 r. przez cara Aleksandra „Komitet dla spraw Królestwa Polskiego” rozpoczął „ściślejsze zespolenie kraju z cesarstwem rosyjskim” od masowego wysiedlania rdzennie polskiego żywiołu na Sybir i konfiskaty dóbr ziemskich. Jak podają „Les deportations en Siberie, le nombre des deportés et leur sort dans l’exil” (Rkp. Czartoryskich nr 5577) urzędnicy rosyjscy pod koniec 1866 r. określali liczbę zesłanych w głąb Rosji i na Syberię Polaków na 250 tysięcy osób. Był to kwiat narodu polskiego. Studenci, ziemianie, oficerowie, księża stanowili poważną część tych najofiarniejszych synów Polski. Przystąpili też Moskale do dalszego wywłaszczania szlachty. Na Ukrainie, Podolu i Wołyniu skonfiskowano Polakom w roku 1863/64 – 383.761 morgów ziemi, której wartość wynosiła setki milionów rubli. Postarano się poza tym o przeprowadzenie uwłaszczenia włościan w sposób, który miał zapewnić wieczną wdzięczność carskim urzędnikom ze strony ciemnego i biednego ludu, a dziedziców doprowadzić do ruiny finansowej.

(…) Zrujnowane ziemiaństwo musiało kołatać do Żydów o pożyczkę lub o posadę. Powstająca plutokracja, przeważnie pochodzenia żydowskiego, nie mogła być w niezgodzie z synami Izraela. Młodzież żydowska wstępowała gremialnie po 1863 roku do średnich i wyższych szkół. Zaroiło się w Królestwie od chrzczonych i niechrzczonych żydowskich lekarzy, adwokatów, techników, dziennikarzy i literatów. Zajmowali oni w szybkim tempie miejsca inteligencji polskiej, wyniszczonej podczas powstania, gnijącej w kopalniach Syberii lub pędzącej tułaczy żywot na obczyźnie.

Pomógł Żydom panujący wówczas nastrój – zespolenie eksperymentów asymilacyjnych i doktryny pozytywistycznej. Nie darmo Kornenberg i jego satelici potrafili natchnąć zmęczone społeczeństwo polskie myślą, że krajowi bardzo zależy na zyskaniu sympatii mas żydowskich, liczących w samej Warszawie około stu tysięcy osób.

Panujący wszechwładnie po powstaniu styczniowym pozytywizm włączył do swego programu doktrynę asymilacji. Prawie wszyscy pozytywiści owego czasu byli filosemitami, bratali się z Żydami, uważając za wzór cnót obywatelskich bankiera Kronenberga, nagrodzonego przez rząd moskiewski za usługi orderem św. Włodzimierza III klasy ( z czym było połączone nadanie dziedzicznego szlachectwa rosyjskiego) i bankiera Jana Blocha, którego testament zaczyna się od słów: „Byłem całe życie Żydem i umieram jako Żyd” (I was my whole life a Jew and I die as a Jew… – „The Jewish Encyclopedia”. Funk and Wagnalls Company, New York and London, t. III, str. 252).

Pozytywiści wyhodowali grupę literatów i dziennikarzy pochodzenia żydowskiego, która obsadziła tłumnie prasę warszawską. Wśród księgarzy i wydawców najpoważniejszych pism stolicy widzimy: Gluecksberga, Lewentala, Stan. Kronenberga, braci Orgelbrandów, E. Leo, M. Wołowskiego, Krzywickiego, R. Okręta i innych. Otaczają się ci chrzczeni i niechrzczeni dyktatorzy ówczesnej opinii polskiej współpracownikami przeważnie żydowskiego pochodzenia, jak to St. Kramsztyk, B. Rajchman, H. Elzenberg, D. Zgliński, Niedzielski, Niemirowski, Chęciński i inni. Pełno ich było zarówno w pismach zachowawczych („Gazeta Polska”, „Słowo”), jak i postępowych („Przegląd Tygodniowy”, „Niwa”, „Nowiny”).

(…) Zainteresowano się znowu Frankistami. Stwierdzono, że ci najgorętsi rzecznicy asymilacji Żydów, chociaż przyjęli chrześcijaństwo przeszło sto lat temu, pozostają jednak w ścisłej łączności pomiędzy sobą i z synami Izraela. Słusznie obawiali się patrioci polscy wznowionego po powstaniu styczniowym – masowego porzucania wiary ojców przez inteligencję żydowską. Na przykładzie Kronenberga widzieli, jak neofici polscy umieli przystosować się do każdej okoliczności. Pobłażliwość rządu rosyjskiego dla tego, który finansował 1863 r., nasuwała już niejednemu ciekawe przypuszczenia co do możliwości istnienia poza sutymi łapówkami innych, ukrytych dla społeczeństwa polskiego nici, łączących satrapów moskiewskich (często pochodzenia niemieckiego) z czołowymi przedstawicielami żydostwa polskiego. A że cele przywódców Izraela nie były przyjazne dla narodu polskiego, to łatwo się można przekonać, przeczytawszy okólnik kierowników politycznych kół żydowskich, wydany w listopadzie 1898 r. do Żydów polskich. Odezwa ta brzmi: „Bracia i współwyznawcy! Trzeba, ażeby kraj (tj. Galicja – przypisek) został naszym królestwem (…). Starajcie się po trochu usunąć Polaków ze wszystkich ważniejszych stanowisk i skupić w waszych rękach wszystkie nici władzy społecznej. Wszystko, co do chrześcijan należy, powinno stać się waszą własnością, związek izraelski dostarczy wam potrzebnych do tego środków. Już zaczęto na ten cel zbierać potrzebne fundusze, a udaje się lepiej niż przypuścić było można. Dla doprowadzenia do skutku planu wyrwania stanowczo Galicji chrześcijanom, wszyscy nasi wielcy i bogatsi zapisali się na znaczne sumy. Da baron Hirsz (wkrótce potem umarł – przypisek), dadzą Rotszyldzi, Bleichröderowie i Mendelsohnowie i inni dadzą (…). Bracia i współwyznawcy! Dołóżcie wszelkich usiłowań, ażeby doprowadzić do skutku to, co zamierzamy (…) (L. Viel, „Le Juif sectaire” str. 173).

Jak w świetle tej odezwy, a była zapewne jedną z wielu, wygląda finansowy udział w powstaniu styczniowym Kronenberga, który przez poszczególnych badaczy historycznych jest wychwalany za to, że bez jego pomocy finansowej nie mogłyby organizacje powstańcze rozwinąć skutecznej agitacji? Jemu zawdzięcza więc w lwiej części Polska, że setki tysięcy najwierniejszych Jej synów marniało w tajgach syberyjskich lub gniło w ziemi. W kraju zaś pozostały masy biernych, wśród których żerowali synowie „narodu wybranego”.

Przywódcy żydostwa polskiego nie zniechęcili się wstrętami czynionymi wychrztom przez światlejszą część naszego społeczeństwa. Rzucono hasło małżeństw mieszanych. Wynaleziono wielu zubożałych arystokratów pragnących pozłocić swe herby. W krótkim czasie przedstawiciele najstarszej arystokracji polskiej weszli w związki rodzinne z potomkami frankistów, a także z neofitami. Wołowscy, Lascy, Epsteinowie, Kronenbergowie, Blochowie, Rotwandowie, Reichmanowie, Halpertowie, Goldfederowie koligacą się z Woronieckimi, Rzyszczewskimi, Potulickimi, Lasockimi, Ilińskimi, Skarbkami, Morsztynami, Wielopolskimi, Kościelskimi, Jundziłłami, Wodzyńskimi, Hołyńskimi, Poklewskimi i in. Klasycznym przykładem wychrzty, który, zdawałoby się, że wrósł nieodwołalnie w społeczność polską, był Jan Bloch, herbu Ogończyk. Wpływowy bankier, podkreślający swój patriotyzm na każdym kroku, czego dowodem miało być skoligacenie z pięcioma wybitnymi rodami kraju, inaczej przedstawił się potomności w testamencie swoim. Mógł się on śmiało zaliczyć do grona tych Żydów, na których cześć wygłoszone zostało w 1875 r. w kahale lwowskim odpowiednie przemówienie. Mędrzec Syjonu oświadczył m.in., iż „(…) prawdą jest, że niektórzy Żydzi dają się chrzcić, ale fakt ten tylko przyczynia się do wzmocnienia naszej potęgi, gdyż chrzczeni Żydzi zawsze Żydami zostają (…)” (Rudolf Vrba, „Die Revolution in Russland, statistische und sozialpolitische Studien”).

Służyli też często zrujnowani karmazyni (w dawnej Polsce szlachcic ze starożytnego rodu, któremu przysługiwało noszenie karmazynowego żupana – przyp. mój) polscy za parawan dla nieczystych, podejrzanych spekulacji. Wynajmowali ich żydowscy plutokraci do zarządów swoich przedsiębiorstw, do komitetów, mianując ich członkami rad nadzorczych. Ponieważ utytułowani radcowie mieli takie samo pojęcie o handlu, o metodach „czystego kapitalizmu”, jak chłop o astronomii, przeto rządzili się Żydzi sami bez żadnej kontroli.«

xxx

W trakcie pisania tego artykułu snuło się nade mną widmo – nie! nie widmo komunizmu, snuło się nade mną widmo powstania warszawskiego, czyli tego nieobecnego w tym miejscu. Ciągle miałem wrażenie, że one wszystkie mają wspólny mianownik. W każdym z nich była siła, która, wbrew zdrowemu rozsądkowi, parła do walki. W 1794 roku Jan Dembowski jedzie do Drezna i oświadcza, że wojsko dłużej czekać nie będzie i samo rozpocznie powstanie. Pozostaje tylko pytanie: czy to samowolka, czy może jednak stała za nim jakaś siła?

W powstaniu listopadowym przedstawiciele Klubu Patriotycznego, chciałoby się napisać – „Klubu Patriotycznego”, wysyłają delegację do Rady Administracyjnej (rządu) z żądaniem natychmiastowego rozpoczęcia walki z wrogiem. W powstaniu warszawskim też tak się palono do walki z Niemcami. Chłopicki był przeciw powstaniu, zupełnie tak samo jak w 1944 wielu wojskowych, i nie tylko, było przeciw niemu.

W powstaniu styczniowym Czerwoni prą do walki z Rosją. Po przeciwnej stronie jest Andrzej Zamoyski i jego „Towarzystwo Rolnicze” (praca u podstaw). Czerwoni tworzą Komitet Centralny. Na początku stycznia 1863 roku komisarze (tak jak w unii europejskiej) Komitetu zbierają się w Skierniewicach i przesyłają Komitetowi Centralnemu ultimatum, w którym żądają od niego ogłoszenia powstania, oświadczając, że w razie sprzeciwu naczelnej władzy sami rozpoczną ruch zbrojny. I tu pojawia się pytanie: to kto tu rządzi? Skoro poszczególni komisarze mają odwagę, by przeciwstawić się oficjalnej władzy tj. Komitetowi Centralnemu, to znaczy, że jest jeszcze jakaś inna, ponad nim, władza. Niektórzy członkowie tego Komitetu protestowali przeciwko rozpoczęciu powstania, argumentując, że nie postarał się on nawet przygotować zawczasu w dostatecznej ilości i jakości środków wojennych. W styczniu 1863 Komitet Centralny uznał się za Tymczasowy Rząd Narodowy i wezwał młodzież polską do broni. W 1944 roku, pomimo sprzeciwu wielu wojskowych i biernej postawie Wodza Naczelnego, powstanie wybuchło.

»W pamiętnikach abpa Felińskiego możemy przeczytać: „Jakoż z 22 na 23 styczna wybuchło ogólne powstanie w kraju; mówię ogólnie co do miejsca, nie zaś co do ludności, gdyż bardzo nieliczna gromadka spiskowych za broń pochwyciła”. Pierwsze walki powstańcy rozpoczęli właściwie bez broni, musieli ją zdobywać na żołnierzach rosyjskich. Zdaniem Felińskiego ta „garstka źle uzbrojonych i nie wprawionych do walki ochotników” nie miała ani szans ani nadziei na zwycięstwo.« – Marek Topczewski Wybuch powstania styczniowego.

W powstaniu warszawskim powstańcy też byli bez broni. Musieli zdobywać ją na żołnierzach niemieckich. No i jak tu nie zacytować cesarza Etiopii Hajle Syllasje, który w rozmowie z Orianą Fallaci w 1972 roku w Addis Abebie stwierdza, że „w świecie nigdy nie dzieje się nic nowego”. No i nie dzieje się nic nowego. Żydzi w obecnej Polsce stroją się w piórka patriotów i uderzają w religijność, czuły punkt, Polaków. Mamy w internecie Media Narodowe, mamy „jedyne takie propolskie media”, mamy Radio Maryja, mamy marsze, które do złudzenia przypominają te z czasów powstania styczniowego. Jedni Żydzi – krajowi – organizują nam te marsze, a drudzy – zagraniczni – opisują je jako marsze polskich nacjonalistów, czy nawet – nazistów. W trakcie tych pochodów bardzo łatwo o prowokację i wywołanie zamieszek. I może właśnie o to chodzi, i może ktoś sięgnie po ten środek, gdy nadejdzie stosowna chwila. Wcale nie musi się to stać podczas tego najbliższego “marszu niepodległości”. Oni są cierpliwi, konsekwentni i potrafią czekać.

Mogłoby się wydawać, że to zgrana karta, ale – nie! To jest zgrana karta, ale dla tych, którzy wiedzą, a dla tych, którzy nie wiedzą, to nie jest zgrana karta. Dlatego, chcąc poznać teraźniejszość, należy uczyć się historii, ale tej prawdziwej, bo jedynie prawda jest ciekawa. Ciekawa, ale, dla większości, niewygodna. Takie życie! Skoro te wszystkie powstania, łącznie z warszawskim, mają jeden wspólny mianownik, to znaczy, że jeden i ten sam ośrodek je wywoływał.

x

Aktualizacja z dnia 3 października 2024:

Kiedy pisałem ten blog 5 lat temu, to wierzyłem w to, że powstanie wielkopolskie i powstania śląskie były powstaniami wywołanymi przez Polaków i z korzyścią dla nich. Były wywołane przez te same siły, które wywoływały poprzednie powstania i które mały w przyszłości wywołać powstanie warszawskie. Niemcy nie przegrały I wojny światowej. Były w niej niepokonane, ale zmuszone były przez jakieś siły do kapitulacji. To oczywiście wywołało w Niemczech falę oburzenia i frustracji, co w przyszłości miało doprowadzić do zdobycia władzy przez Hitlera, choć i w tym wypadku nie obyło się bez machlojek. W wolnych wyborach najlepszy wynik nazistów to 37% w wyborach parlamentarnych. Powstania śląskie i powstanie wielkopolskie miały na celu wyrwanie Niemcom jak najwięcej terytorium z ich byłego państwa, by to w przyszłości również stało się podstawą do niemieckich roszczeń, a że w tym momencie było to korzystne dla Polaków, to inna para kaloszy. Niemcy wówczas były na tyle silnym państwem, że powstania te nie miałyby szans powodzenia, gdyby nie te wyższe siły, które tak zdecydowały.